Seçim Kampanyası Müziklerine Dair… Dr. Evren Kutlay Baydar(*)


Toplam Okunma: 4797 | En Son Okunma: 23.11.2024 - 13:26
Kategori: Fikir Yazıları

Bazı partiler, partilerinin ve adaylarının imajlarını yansıtacak müziğin orijinal olmasına önem göstererek müzikçilerden seçim müzikleri ısmarlamaktadırlar. Buna güncel bir örnek CHP’nin müzisyen Onur Şen’e Kemal Kılıçdaroğlu için yaptırdığı marş formundaki seçim müziğidir. Bu aynı zamanda genel müzik bileşenleri seçimi için iyi bir örnektir… Bitişik notalardan oluşan melodiler dinleyiciler tarafından kolay tekrarlanabilirliği sağlarken, aynı melodinin iki dize de bir sürekli tekrarı akılda kalıcılığı desteklemektedir…

Seçim Kampanyası Müziklerine Dair… Dr. Evren Kutlay Baydar(*)

Müziğin insan psikolojisini yönlendirebilecek büyük gücünü fark etmiş partilerin seçim kampanyalarında müziği ne denli etken bir pazarlama ve iletişim bileşeni olarak kullanabileceklerinin altını çizmek istiyorum. Müziğin aynı zamanda müziğe uyumlu sözle verilecek mesajlar yardımıyla öğretme gücü de vardır (eğitimde dil, sosyal bilimler öğretiminde, ya da pazarlamada reklâm müziği olarak kullanımı gibi). Dolayısıyla bilinmeyeni dinleyene öğretme gücü de siyasi partinin yeni bir adayı tanıtmasında olumlu değerlendirilebilir.

Seçim müziklerini yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar müzik psikolojisinin verimli kullanımı hedeflenerek pazarlama bileşenleriyle müziğin tam uyumunu sağlamaktır. Pazarlama bileşenleriyle kastettiğim partinin imajı, hedef kitlesi, müziğin kullanılacağı mecralar ve iletişim araçları; müzik bileşeniyle kastettiğim ise çalışmamdaki bölümlerde detaylı ele aldığım tür, form ki bu büyük ihtimalle müzikle uyumu sağlanmış şarkı sözlerinin de etkisinden faydalanmak üzere şarkı formu olacaktır, majör/minör ton, armoni (kullanılan akorlar ve özellikleri), tizlik/peslik, tempo, ritim, kullanılan enstrümanlar gibi müziğin teorik bileşenleri ile akılda kalıcılık, söz-müzik uyumu, müzik-enformasyon yükü faktörü, kişisel farklılıklar, müziğin markaya olan tavra etkisi ve hedef kitleyle duygusal bağ yaratma gibi müzik psikolojisi bileşenleridir. Partinin imajı tek bir duruş olacak fakat hedef kitlesi sosyo-ekonomik durum, yaşanılan yer ve yaş kriterleri göz önüne alındığında çeşitlilik göstereceğinden ya müzik bileşenleri genel tanımlanarak tek bir seçim müziği kullanılacak ya da her hedef kitlesi için ayrı müzikler seçilmesi gerekecektir.

Daha önce Murat Karayalçın, Rauf Denktaş ve Mehmet Ağar gibi siyasetçilere seçim müziği ve parti şarkısı hazırlayan, Türkiye’de ilk seçim müziği yapan sanatçılardan biri olduğunu belirten Gökhan Şen, seçim müziklerinin önemini şu şekilde vurgulamıştır:

Seçim Kampanyalarında şarkılar çok önemli bir rol oynuyor. Eğer kaliteli bir ürün yaptıysanız ezberlenip tüm insanlar tarafından söylenebiliniyor. 5 sayfalık bir broşürde vermek istenilen
mesajlar 3 dakikalık şarkılarda verilebiliyor.

Bestelenmiş Seçim müzikleri…

Bazı partiler, partilerinin ve adaylarının imajlarını yansıtacak müziğin orijinal olmasına önem göstererek müzikçilerden seçim müzikleri ısmarlamaktadırlar. Buna güncel bir örnek CHP’nin müzisyen Onur Şen’e Kemal Kılıçdaroğlu için yaptırdığı marş formundaki seçim müziğidir. Bu aynı zamanda genel müzik bileşenleri seçimi için iyi bir örnektir. Şarkı majör tonda (etkileri için 1. bölüme bakınız), marş formunda, ki kitle müziklerinin marş formunda olması genel form seçimini desteklemekte böylelikle geniş bir hedef kitlesine hitap etmektedir; 4/4 lük basit ölçüde ve hızlı tempoda yazılmıştır. Müziğin tempolu enstrümantal girişi şarkının devamı hakkında merak hissi uyandırırken, ki bu sözlere de dikkat verilmesini sağlayacaktır; yoğun vurmalı çalgı kullanımı harekete geçirme etkisi, vokal olarak coşkulu kadın ve erkek seslerinin kullanımı birlik etkisi yaratmaktadır. Melodik açıdan bitişik notalar seçilmiş ve aynı melodi şiirin tüm kıtalarında tekrarlanmıştır. Bitişik notalardan oluşan melodiler dinleyiciler tarafından kolay tekrarlanabilirliği sağlarken, aynı melodinin iki dize de bir sürekli tekrarı akılda kalıcılığı desteklemektedir. Pazarlama ve müzik bileşimi açısından müzik doğru kullanılmıştır ancak etkilerini irdeleyebilmek için seçim sonuçlarını beklemek ve CHP’nin İstanbul’da geçen seçimlere göre oy sayısını artırıp artırmadığını incelemek gerekir.

Popüler Müzikleri Seçim müziği yapmak…

Aslında birçok parti müziğin bir etkisinin varlığını bilmekte olup bilimsel olarak nasıl kullanılması gerektiğinin tam farkında olmamaktan kaynaklı olarak daha kolay ve belki de daha az masraflı olacağından popüler bir şarkıya kendi partilerini tasvir eden söz uyarlamalarıdır. Tabii böyle bir seçim müziği müzik pazarlama etkileşimini iyi bilen müzisyenler tarafından oluşturulmazsa etkisi zayıf olacak, zaten popüler olan melodi duyulacak ve sözler daha az dikkat çekecektir. Bir de tabii popülerlik kavramının çok geniş bir kavram olduğudur. Dolayısıyla bu şekilde popüler bir müziği parti müziğine çevirmenin diğer bir dezavantajı olarak tür sorunu ortaya çıkacak, pop, rock, rap, halk müziği, türkü vs. türünde seçilen bu müziklerin seçilen türe göre sadece belli bir kitleye hitap edeceğidir. Burada üstelik sadece yalın şarkı değil şarkıcının imajı da hesaba katılması gerekenler açısından devreye girecektir. Örneğin Ceza grubunun “Fark var” şarkısına CHP, AKP ve SP’nin talip olmuş olması enteresan bir durumdur. Ceza bir rap grubu ve ürettikleri şarkılar rap şarkılarıdır. Hedef kitlesi ise çoğunlukla gençlerdir. Sahnede duruşları, imajları, kıyafetleri ve şarkı türleriyle aslında adı geçen hiçbir partiyi imaj olarak doğru yansıtamayacaktır. Nitekim bunu fark edemeyen partileri grup reddetmiş ve partiler seçim için imaj kaygısına düşecekken o kendi imajını böylelikle korumuştur.

Benzer bir seçim müziği Hindistan’da gündeme gelmiş, iktidardaki Kongre Partisi, Seçim kampanyasında 8 Dalda Oscar Ödülü Kazanan “Slumdog Millionaire” Filminin Şarkısını kullanmaya karar vermiştir. Parti sözcüsü, “Jai Ho” adlı parçanın haklarını satın aldıklarını ve parçanın seçim kampanyaları sırasında her yerde çalınacağını belirtmiştir. İktidar partisinin bu girişimini aldatmaca olarak değerlendiren muhalefet, bu parçanın herkese, iktidarın yanlış siyaseti yüzünden milyonlarca kişinin kenar mahallelerde yaşamak zorunda kalacağını hatırlatacağı için başarılı olmayacağını savunmaktadır. Bu örnekte de şarkı-şarkıcı-parti imajı uyumunun yanı sıra bir de sinema filmiyle uyumun devreye gireceği göz önüne alınmalıdır. Dolayısıyla muhalefet partisinin öngörüsü doğru olabilir.

Önceden bilinen bir popüler müzik seçim müziği olarak yerel seçimlerde daha verimli kullanılabilir. Yerel seçimlerde hedef kitlesi kriterleri coğrafi yer, yerleşim birimi ve sosyo ekonomik durum açısından daha küçük demografik özellikler gösterebileceğinden (köy, mahalle, küçük ilçe gibi) müzisyen parti adayının özellikleriyle bölge halkının beğenebileceği bir şarkıyı daha rahat belirleyerek müzik-mesaj uyumunu sağlayabilir.

Son söz…

Kısacası, seçim yarışında farklılık yaratmak ve başarılı olmak isteyen partiler ve adayları pazarlamada müziğin etkin kullanımının önemini anlamalı ve seçim müziklerini bu bilinçle organize etmelidirler. Bunun için de bilimden faydalanmalı, müziği ve pazarlamayı bir arada yorumlama yetisine sahip bilim insanlarıyla fikir alışverişinde bulunmalılardır. Yoksa sabah akşam, sokak sokak çaldıkları bu müzikler gürültü kirliliğinden başka bir şey olamayacaktır.
________________________________
1 http://www.blogobik.com/2009/02/ceza-secim-muzigi.html
2 Evren Bilge Kutlay, “Müziğin bir pazarlama elementi olarak tüketici üzerinde duygusal, algısal, davranışsal etkiler”, doktora tezi, Mart 2007.
3 Hürriyet Gazetesi, s. 20, 22 Mart Pazar.
4 Dinlemek için: http://www.pazarlamarketing.com/2009/02/kemal-kilicdaroglu-secim-muzigi-marsi/
5 http://www.blogobik.com/2009/02/ceza-secim-muzigi.html
6 http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=821582

(*) Koç Üniversitesi Öğr.Gör.




Hoşgeldiniz