Müzik Müzesi Kurulamadı, Ama Koleksiyonu Hazır Bekliyor… Ali Pektaş

Toplam Okunma: 5125 | En Son Okunma: 23.11.2024 - 13:27 Kategori: Çalgılar

Avrupa`daki emsalleri yüzüncü kuruluş yaşını kutlarken Türkiye`de bir müzik müzesinin olmayışı, büyük bir medeniyetin devamı olan ülkemiz için mühim bir eksiklik. Türkiye`de son 25 yıldır hemen hemen her hükümet döneminde bir müzik müzesi kurulması gündeme geliyor ama faaliyetlerin sonu meçhul…

Bütün bunlar olurken bir yandan da dünyanın en büyük bilimsel özel enstrüman koleksiyonu Kadıköy`de bir evde bekliyor.
87 yaşındaki etnomüzikolog, organolog (çalgı bilimci), koleksiyoner ve araştırmacı-yazar Etem Ruhi Üngör`ün, altmış senede bir araya getirdiği özel koleksiyona dünyanın birçok ülkesinden talep var. Tamburi Cemil Bey`in tamburu, Şeyh Nasır Abdülbaki Dede`nin, Kazasker Mustafa İzzet`in ve Neyzen Tevfik`in neyleri, Sultan Abdülaziz`in lavtası ve Anadolu ile yurtdışından birçok nadide enstrümanın bulunduğu koleksiyonda 750`den fazla müzik aleti yer alıyor. Yurtdışından gelen tekliflere sıcak bakmayan Üngör, bu önemli kültür hazinesinin, kurulacak müzik müzesinde değerlendirilmesi arzusunda. Fakat bir şartla: Üngör, oluşturulacak müzede kendine yetki verilmesini ve bu önemli koleksiyonun bilimsel bir biçimde sergilenmesi için imkan sağlanmasını istiyor. Zira ona göre, `malzeme` kadar, o malzemeyi değerlendirecek `eleman` da önemli. Haklı olarak Türkiye`de müzik müzesi kurma konusunda en yetkin kişi olarak kendini görüyor. Zira ne zaman bu konu gündeme gelse ilk başvurulan kişi o: `Türkiye`de ilk çalgı müzesi kurulması girişimi TBMM Başkanı Necmettin Karaduman zamanında (1983-1987) oldu ve Kasımpaşa Aynalıkavak Kasrı`nda, İstanbul Belediye Müzesi`nden elde edilen 50 kadar (40`ı vasıfsız) çalgı, konu ile ilgisiz kimseler tarafından ve çalgı müzesine uygun olmayan, denize yakın bir mekanda kuruldu ve çalgılar kısa zamanda rutubet dolayısıyla küflendi. Hala aynı durumdadırlar. İkinci girişim, 1990-91 yıllarında Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek zamanında yapıldı. `Çalgı müzesi` kurmak amacıyla İzmir`de amatör bir çalgı yapımcısının yaptığı, hiçbir değeri olmayan 100 parça çalgı satın alındı ve yurtdışında istihza konusu olan sergiler düzenlendi ise de müze amacı tahakkuk etmedi.`

Devlet, benimle pazarlığa oturdu
Üçüncü girişimde devlet, Üngör ile pazarlık yapmış. Dönemin Kültür Bakanı İstemihan Talay`ın, Murat Bardakçı aracılığıyla kendisi ile fiyat pazarlığı yaptığını söyleyen Üngör, her şeyin `oldubittiye getirilmeye çalışılmasından` rahatsız olmuş: `1998 yılı sonlarında benim malzemelerim tek mihver olmak üzere teşebbüse geçildi. 27 Kasım 1998 günü Yıldız Sarayı`nda basına, Bakan Talay`ın himayesinde bir brifing düzenlendi. Fakat bu girişim, aradan geçen 7-8 yıl içinde tahakkuk edemedi. Aynı şeyler, müze maksadından yoksun kişiler ve onların tebliğleri ile düzenlenen bir kongrede tekrarlandı. Her yönüyle fiyasko olarak sonuçlanan bu kongreden elde edilen gözlemlere göre, basit bir gösterişten ibaret bu girişimin de olumlu sonuç veremeyeceği aşikardır.` Üngör`e göre bu çabaların hep hüsranla bitmesinin sebebi, müze kurulmasında görevli kimselerin musiki dışından olup bu konuda hiçbir geçerli hizmetlerinin bulunmaması. Ayrıca mevcut müzik kütüphane ve arşivlerinin de Türkiye içinde olmadığı gibi bu kişilerde de olmaması.
Üngör, kendi imkanlarıyla 10 yıl içinde 20 bin 796 km ve 2765 mil yol kat etmiş. Yurt çapında bir Türk çalgıları araştırma-inceleme gezisi yapmış. Yurtdışı gezilerinden derlediklerini de katarak bu koleksiyonu oluşturmuş. Üngör`ün imza attığı diğer önemli faaliyetler arasında ise Türk Musikisi Kütüphanesi ile Türk Musikisi Arşivi var. Ayrıca dünyanın ikinci uzun ömürlü müzik dergisi olan Müzik Mecmuası`nı 47 yıldır tek başına çıkarıyor. Basılmayı bekleyen `1300 Yıllık Türk Çalgıları Ansiklopedisi` de dünyada ve Türkiye`de ilk kez yapılan bir çalışma. Üngör, bu birikimin değerlendirilmesi için son olarak Kültür Bakanı Atilla Koç`a mektup yazmış ama henüz cevap alamamış. Arşivini hibe etmek istemiyor: `Ücretsiz alınan şeyin değeri bilinmiyor. Bakıyorsunuz beş sene sonra başka birinin evinden çıkıyor.`

2007-07-15
http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=564084

Hoşgeldiniz