İnsan Kulağının Ses Şiddeti Algılaması…


Toplam Okunma: 54867 | En Son Okunma: 22.11.2024 - 06:01
Kategori: Araştırma Yazıları

85 dB’in üzerindeki sesler işitme duyusunun kaybına yol açabilir. Tabii bu süreye de bağlıdır. 10 saat 95 dB seviyesindeki sese maruz kalmak zarar verebilirken, çok kısa sürede 120 dB’lik bir ses seviyesi kulağa zarar vermez. Bazı seslerin db ölçüleri: 150 db: Jet uçağının kalkışı, 100db: Metro istasyonu, 80db: Saç kurutucusu… 10db: Yaprak hışırtısı …

Ses in seviyesini ölçmede kullanılan birim Desibel ’dir ve kısaca dB olarak yazılır. İnsan kulağı inanılmaz şekilde hassas olduğundan bu dB ölçüsü de biraz tuhaftır. Kulağımız en hafif bir yaprak hışırtısından, jet motorunun yüksek sesine kadar her şeyi işitebilir. Halbuki jet motorunun sesi insanın işitebileceği yumuşak bir fısıldamadan bir trilyon kat daha fazladır. İnsan kulağı aralarında bir dB fark olan sesleri bile ayırt edebilir.

Desibel seviyesi matematik dilinde “eksponenşıl ” denilen şekilde (aynen deprem ölçüsü ‘rihter ’de de olduğu gibi) katlanarak artar. İnsan kulağının işitebileceği en düşük ses seviyesi yani sessizlik O (sıfır) dB’dir. Bu seviyenin 10 kat fazlası 10 dB, 100 kat fazlası 20 dB, 1000 kat fazlası 30 dB’dir ve böyle artarak gider. Şimdi bazı seslerin seviyelerine bakalım.

Sesin şiddet faktörü

Ses seviyesi Sesin kaynağı (dB)
1.000.000.000.000.000.000 180
1.000.000.000.000.000
1.000.000.000.000
100.000.000.000
10.000.000.000
1.000.000.000
100.000.000
10.000.000
1.000.000
10.000 1.000 10 l

Roket sesi
150 Jet uçağının kalkışı
120 Gök gürültüsü, disco
110 Klakson sesi (l metreden)
100 Metro istasyonu
90 Mutfak blenderi, disco
80 Saç kurutucusu
70 Otobandaki trafik 60 ‘ Normal konuşma
40 Oturma odası
30 Kütüphane, hafif fısıltı
10 Yaprak hışırtısı
O İşitmenin alt sınırı

Yukarıdaki bütün ses seviyeleri kaynağın yakınından alınmıştır. Kaynaktan uzaklaştıkça bu seviyeler mesafeye bağlı olarak düşer. 85 dB’in üzerindeki sesler işitme duyusunun kaybına yol açabilir. Tabii bu süreye de bağlıdır. 10 saat 95 dB seviyesindeki sese maruz kalmak zarar verebilirken, çok kısa sürede 120 dB’lik bir ses seviyesi kulağa zarar vermez.(1)

Gürültünün İNSANLAR ÜZERİNDEKİ FİZİKSEL VE RUHSAL ETKİLERİ

20-30 dB
Yaprak kımıldaması, fısıldayarak konuşma, çalışan saat

45-50 dB : Penceresi kapalı dışarıdan gelen gürültü, evdeki müzik
Etki: İnsanların % 50 sinde uykusuzluk

65-70 dB : Yoğun trafik olan yol, elektrikli daktilo
Etki: Kan basıncı, yüksek kalp atması, nefes almada değişiklik

90-120 dB : moped, testere, DİSCO, havaalanı gürültüsü
Etki: Kısa süreli duymama

120 dB : siren düdüğü, havalı tokmak, hava kompresörü
Etki : İşitme zorlukları, ağrı başlangıcı

Ses in iki temel özelliği vardır. Biri yukarıda belirttiğimiz şiddeti veya seviyesi, diğeri de frekansı . Ses hava dalgaları ile yayıldığından bir saniyedeki dalga sayısı frekansını verir. Ve bu da ‘Herz ’ birimi ile ifade edilir. Sesin şiddeti ile frekansı arasında bir bağlantı yoktur. İnsan kulağı 20 ile 20.000 Herz arasındaki sesleri algılayabilir. 20.000′in üstü ultrasonik sesler olup bu sesleri insan kulağı algılayamaz.

Sesin bir kulağımıza gelmesi ile öbürüne gelmesi arasında saniyenin milyonda biri kadar bir süre olmasına rağmen sinir sistemimiz bunu beynimize ulaştırır ve sesin hangi yönden geldiğini algılarız. 85 dB’in üstü insan kulağı için zararlı iken bebeklerin ağlaması 100 dB’in de üstündedir. Anneler, babalar bebeklerinizi ağlatmayın, sonra zararı size dokunabilir.

“Müzik cihazı üretenler önlem almalı”
Northwestern Üniversitesi tıp uzmanlarından Dean Garstecki, müzik dinlenirken sesin cihazın ses sınırının en fazla yüzde 60’ı kadar açılmasını ve bu şekilde günde en fazla bir saat müzik dinlenmesini tavsiye ediyor.

Garstecki’ye göre müzik cihazlarının üretimini yapan firmalar da bu konuda önlem almak zorunda. Fransa’yı örnek gösteren Garstecki, bu ülkede 2002’den beri dijital müzikçalarların 100 desibelin üzerinde ses veremediğini, ABD’de ise bu sınırın 115 desibel olduğunu söyledi.

ABD’de iPod MP3 çaların üreticisi Apple firmasına, cihazın işitme kaybına yol açabileceği gerekçesiyle dava açılmıştı.

California eyaletinde açılan davada, davacı John Kiel Patterson’ın avukatı, iPod’un tasarımında işitme kaybına yol açmaması konusunda gerekli özenin gösterilmediği ve işitme kaybına yol açabileceği konusunda da gerekli uyarının yapılmadığını savunmuştu.

iPod’un 115 desibelden fazla ses üretebildiği ve günde 28 saniyeden fazla bu düzeyde sese maruz kalmanın işitme kaybına neden olabileceği belirtilen davada, davacının bu nedenle tazmin edilmesi ve müzik çalarların daha güvenli olması için gerekli düzenlemelerin yapılması talep edilmişti.

******
Kücük bir anekdot:
“Ben balık adam olmak için seneler önce taksimdeki hastaneye gittim dalgıç olabilmek için basınc odasına giriyorsunuz ve insan kulagının dayanabilecegi ölcüde basınc veriliyor ve siz her basınc yükselmesinde elinizle burnunuzu tıkayıp hava veriyosunuz. verdiginiz hava dışarıdaki basıncla eşitleniyor ve kulak burun bogaz yollarınız rahatlıyor.
Ben testten başarıyla geçtim ve balık adam egitimimin süreci başlamış oldu.
Benimle aynı gün gelen başka bir arkadaş bu testten gecemedi sebebini doktorlar şöyle acıkladı:
Dengesizlik gösterdigi için eşitleme yapamıyorsun.
Arkadaş üzgündü ne iş yaptıgını sordugumda dj lik yaptıgını söyledi ve yüksek seslere magruz kaldıgını bazı geceler eve giderken yürümesinde bile dengesizlikler oldugunu anlatmıştı…

__________________________________
(1)http://bisgen.blogspot.com/2008/05/en-yksek-ses-hangisidir.html




Hoşgeldiniz