10 Bin Eserlik Odeon Arşivi Toplanıyor… Selin Özavcı


Toplam Okunma: 5772 | En Son Okunma: 23.11.2024 - 08:18
Kategori: Basından

Odeon firmasının müzik yolculuğu taş plak, yani ‘mekanik kayıt’ adı verilen yöntemlerle 1925 yılında Hafız Ahmet Bey ile başlayıp Sadettin Kaynak, Hafız Kemal ve Afife Hanım gibi dönemin ünlü sesleriyle devam etmiş… Sözleri Fecri Ebcioğlu’na ait olan ‘Bak Bir Varmış Bir Yokmuş’ başlıklı -orijini Fransızca- şarkıyı İlham Gencer yorumuyla taş plak olarak yayınlamış ve ileride büyük bir patlama yaratacak olan Türk pop müziği için önemli bir adım atmış…

10 Bin Eserlik Odeon Arşivi Toplanıyor… Selin Özavcı

Kurulduğu 1924 yılından beri hâlâ ayakta olan, hâlâ yeni projeler için çalışan köklü bir müzik şirketi Odeon… Müzikle iç dışlı olanların, ya büyükannelerden kalma taş plaklardan ya da çocukluktan aşina oldukları aile müzik arşivindeki 45’liklerden hatırladığı Odeon logosu, koleksiyoncular için de nadide parçalar içeren, özel bir firma. Kurucusu Jak Grünberg ve ailesinin taş plaktan bugünlere getirdiği Odeon, son dönemde Türk pop müziğinden sanat müziğine kadar farklı dallarda yayınladığı arşiv albümleriyle gündemde. ‘Bak Bir Varmış Bir Yokmuş’, ‘Evvel Zaman İçinde’, ‘Güldeste’, ‘Sevdim Seni Bir Kere’ ve ‘Harman’ gibi başlıklar altında toplanan bu seriler müzik tarihimizin en güzide sanatçılarının en başarılı işlerini bir araya topluyor.

Odeon firmasında 8 yıldır proje koordinatörü olarak çalışan Zeynep Göktürk, bu arşiv serilerinin başlangıç sürecini anlatıyor: “1980’li yıllarda korsan albümlerin artması ve arabeskin yükselmesiyle Odeon bu piyasada yapamayacağını düşünüp yapımcı kısmını kapatmış ve Plaksan kaset firması ile sanayiciliğe devam etmiş. 1992’de de Türkiye’nin ilk CD firması açılmış. Yönetim kurulu üyesi Dani Grünberg, o dönemde yurtdışından Türkiye’ye dönmüş ve elimizde madem bu kadar zengin bir arşiv var onu değerlendirelim demiş. 1992-99 yılları arasında eldeki bütün plaklar toplanmaya çalışılmış ancak 80’lerde verilen arada, yaklaşık 10 bine yakın eserin bulunduğu kayıtların ne yazık ki bir kısmı kaybolmuş.”

İlki 1999 senesinde Tanju Okan’ın ‘Bir Zamanlar’ albümü ile başlayan seri; ulaşılan 3 binin üzerindeki çalışmadan seçilerek oluşturulmuş. Tanju Okan albümü yayınlandıktan bir süre sonra 1999 depremi olmuş ve albümün gelirinin tümü depremzedelere bağışlanmış. Tanju Okan’ın ardından da Nesrin Sipahi, Mustafa Sağyaşar, Juanito, Nilüfer, Füsun Önal, Ayten Alpman, Timur Selçuk ve Zeki Müren gibi sanatçıların albümleri piyasaya sürülmüş.

Arşiv serisi bugüne kadar otuza yakın albümle müzikseverlerle buluşmuş.

Arşiv albümlerinin 7 yıllık hazırlık aşamasında her bir müzik türü için ayrı danışmanlarla çalışılmış. Pop müzikte Nina Varon, Türk Sanat Müziği’nde Zeynettin Maraş ve Türk Halk Müziği’nde Engin Arslan’ın uzun süren arşiv tarama çalışmaları sonucunda ortaya çıkan seri, Zeynep Göktürk’ün anlattığına göre ticari amaç taşımadığı için biraz da duygu durumlarına göre oluşmuş. Bu işin biraz hayalperestlik biraz da idealistlik içerdiğini anlatan Göktürk, serinin yakında çıkan albümlerinin Türk Halk Müziği sanatçıları Fatma Türkan ve Ali Akkılıç ve pop müzik sanatçısı Dario Moreno olacağını söylüyor.

TAŞ PLAKTAN CD’YE

Odeon firmasının müzik yolculuğu taş plak yani ‘mekanik kayıt’ adı verilen yöntemlerle 1925 yılında Hafız Ahmet Bey ile başlayıp Sadettin Kaynak, Hafız Kemal ve Afife Hanım gibi dönemin ünlü sesleriyle devam etmiş. 1930’lu yıllardaysa Kemani Selanikli Mustafa, Udi Yorgo Bacanos, Ürgüplü Refik Başaran ve Adanalı Aziz Şenses gibi isimler de firmanın bünyesinde yer almış.

Kısa zamanda büyük gelişme gösteren plak teknolojisi sayesinde taş plaklar 60’lı yıllarda yerini 45’liklere, 70’lerdeyse plaklara bırakır. Tabii Müzeyyen Senar, Hamiyet Yüceses, Safiye Ayla, Münir Nurettin Selçuk gibi pek çok ünlü isim de yine Odeon etiketi altında yayınlar çalışmalarını. Odeon’un imzası olan bir diğer yenilik de ‘Bak Bir Varmış Bir Yokmuş’ isimli eseri taş plak olarak yayınlayarak ileride büyük bir patlama yaratacak olan Türk pop’u için önemli bir adım atmasıdır. O güne kadar hiç yapılmamış bir başka şeyi daha yapıp bir Fransızca şarkıya Türkçe söz yazan Fecri Ebcioğlu’nun denemesini, İlham Gencer’e okutup piyasaya sürmek de pop müzik tarihimizde açılan bir başka kapıdır.
________________________________________

Kısa bir Odeon tarihçesi

Cemal Ünlü’nün ‘Git Zaman Gel Zaman’ isimli kitabında yer verdiği Odeon firmasının tarihini yazarın cümleleriyle özetlemeli…

“Grünbergler İstanbul’a göç etmiş bir Musevi ailesidir. Küçük oğul Jak Grünberg gençliğinde İstanbul’da fonograf ve gramofon ticareti yapan Blumenthal Biraderler firmasında çalışmaya başlar. Jak Grünberg, Blumenthal Biraderler’in Odeon Türkiye temsilcisi olduğu yıllarda ve Orfeon Record’u kurduklarında hep yanlarındadır. Gramofon ve plak ticaretini öğrenir. 1916 yılında kendi işini kurmak için Blumenthaller’in yanından ayrılır; ‘Grünberg ve Halefleri’ firmasını kurar. O yıllarda Pera’da bazı dükkanlar işletmekte olan Kahire’de bulunan ‘Sahibinin Sesi’ Türkiye mümessilliğini alırlar. Sonra da Odeon‘un Türkiye mümessilliğini almak için teklif gelir. Grünberg idaresindeki Odeon ilk yıllarında Sahibinin Sesi’ne benzer bir yayın politikası yürütür. Hafız Sami, Hafız Aşir, Hafız Osman, Hafız Yaşar gibi eski sanatçıların zamanında sevilen plaklarını ve Hafız Aşir, Hafız Sami, Nasip Hanım, Safinaz Hanım, Şeker Hanım, Ohannes Efendi gibi sanatçıların da 1904–1911 arası yaptıkları kayıtlardan üretilmiş yeni plakları yayınlarlar.

SELİN ÖZAVCI
_____________________________

http://www.aksam.com.tr/haber.asp?a=126261,104&tarih=10.08.2008




Hoşgeldiniz