Bazı Zorunlu Cevaplar… Fırat Kızıltuğ


Toplam Okunma: 2612 | En Son Okunma: 21.11.2024 - 03:58
Kategori: Araştırma Yazıları

Çırpınırdın Karadeniz… Bu şarkı, güfteleri eski Türkçe ile yazılan, Kars bölgesinde 1923 te derlenen ve notaya alınan bir eserdir. Bu derleme, 1928 e kadar sürmüştür. 13 defter halinde basılmıştır. Son kitabın arkasında, Columbia tarafından plâğa alınan Türkülerin katalog numaraları da kayıtlıdır. Bu plâklar, ve çinko üzerine kaydedilen matrisler, Ankara ve İstanbul Konservatuarlarının izbe dolaplarında yağmalanmış veya çürümüştür…

Hüseyin Baykara adlı Azerî yazar, 60 lı yıllarda Azerbaycan’la ilgili bir kitap yayınladı. İlk Cumhuriyetin üç renkli bayrağı kapakta yer aldı. Daha önce Türk matbuatında görülmeyen bu bayrak, şu anda Azerbaycan Cumhuriyetimizin bayrağıdır. Mavi Türklüğü, Kırmızı muasır medeniyet fikriyâtını, yeşil de islâmiyeti temsil eder. Hüseyinzâde Ali Turanlı, Mehmed Emin Resulzâde ve Ziya Gökalp’n “Türkleşmek, muasırlaşmak, İslâmlaşmak” ideali Azerbaycan bayrağının renklerinin anlamıdır.

Hüseyin Baykara, Çırpınırdın Karadeniz türküsünün Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelendiğini kitabına kaydeden ilk zattır. Daha sonra ben kaleme aldım. Dildestedeki yazı, Azerbaycan Yazarlar Birliğinin yaınladığı Gobustan mecmuasında da yayınlandı.

Ahmed Cevad, 1936 aydın kırımında, tutuklanıp, döğülmek suretiyle öldürüldü. Azerbaycan Komünist Partisi, 1982 de itibarını iade etti. İki cild halinde şiirleri basıldı. Kiril alfabesiyle basılmış olan bu kitapta, “Çırpınırdın Karadeniz” şiirinin aslı var ve ben oradan aldım. Lehçeyi mümkün mertebe muhafaza ederek hikâyeme aktardım.

Hüseyin Baykara’nın ifadesine dayanarak ( ki, kendisini tanımadım ama iyi bir hukukçu ve millîyetçi olduğunu biliyorum) Çırpınırdın Karadeniz türküsünün Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelendiği bilgisine hem inandım hem de yazılarımda kullandım. Yalnız bunu uzun süre Azerîlere doğrulatamadım. Benim yazılarımdan sonra tartışmalar başladı. Özellikle, Azerbaycan’da gizlilikler gün ışığına çıkmağa başladı.

Nihayet, 2006 da şu bilgilere ulaştım. Bilgiyi vereni açıklamayacağım. Çünkü Azerbaycan’da çok sorumlu mevkilerde. Eşi Profesör de Üzewyir Hacıbeyli’nin talebesi. Ancak kendisi buraya gelişlerinin birinde, konuyu açıklar ve izin verirse açıklamayı genişletiriz.. Bilgi şu:

Üzeyir Hacıbeyli, 1919 da kurulan Millî Azerbaycan Cumhuriyetinde bakan imiş. Bolşevik işgaline kadar görevdeymiş. Sovyet ihtilâli ve Lenin aleyhinde yüzlerce makale yazmış. Üstelik kardeşlerinden biri Paris’e kaçmış. Gizli polis, ölünceye kadar göz hapsinde tutmuş. Ancak, Dimitri Şostakoviç’in yardımı ile, “Köroğlu Operası” Moskova’da temsil edilip, Stalin tarafından beğenilince, nefes alabilmiş ve konservaturdaki görevine devan edebilmiş. Eğer, Üzeyir bey, “Çırpınırdın Karadeniz” benim deseydi, en azından Hüseyin Cavid gibi Vlâdivostok’a sürülür ve imha edilirdi.

2005 te Hüseyin Cavid’in son hâtırâsı Turan Cavid hanımı kaybettiğimizde bir şiir yazmıştım.

TURAN CAVİD HANIMA AĞIT

Kafdağın ardından haberin geldi,
Haberin gelmeden kederin geldi,
Bu kez kapı döğen zalım eceldi…
Vatan toprağında yat serin serin,
Bizim yürekte de nihandır yerin.

Cavid’den emanet son hatıraydın,
Nezdine yetecek günleri saydım,

Elini öpüp de vedalaşsaydım;
Atanın hasreti kâma ererdi,
Pay ederdik geçmiş, kederi, derdi.

Dediler “rehmete getmişsin” diye,
Mısra koşmak kaldı bîkes dertliye,
Müşkinaz Hanıma götür hediye;
De ki, İstanbul’da bir ozan varmış,
Derdimizle dertli, yanar ağlarmış.

Nahçıvan Dağları boranlı, karlı,
Aras eskisinden daha vakarlı,
Lâleler bu bahar çok kızarmalı;
Erutğrul kardaşın çalsın sazımı,
Mecliste okusun gönül sızımı.

Kitapta görmüştüm dertli resmini,
Beklerken atanın kemiklerini,
Yürek tacı ettim o gün ismini,
Mezarına gelip yüz süreceğim,
Atanın kabrini de göreceğim.

Fırat, bu nâmeyi gurbette yazdı,
Hümâyun tesnifden mahnılar süzdü,
Kara kâğızlara, ak nâme çizdi ,
Keder hak vergis, yürek dağ olsun.
Azerbaycan’nımınA başı sağ olsun,

Olayı bilenler de kişilere zarar vememek için sustular. Ben bile 2000 yılına kadar konuya değinmedim. Bizler, “Yürek Vatan” ile ilgili yazarken çok şeye dikkat ederiz. Yazdıklarımızın çoğu oralarda iktibas ediliyor.

Son ve kesin cümle. “Çırpınırdın Karadeniz” şiiri Ahmed Cevad’ndır. Bestesi de Üzeyir Hacıbeyli’nindir.
______________________________________




Hoşgeldiniz