Türk Folklorunun kaybı: Cemil Demirsipahi…

Toplam Okunma: 6928 | En Son Okunma: 21.11.2024 - 16:11 Kategori: Değerlerimiz

Türk Halk Bilimi’nin halk oyunları ve müziği alanının önemli ismi, bir kuşağın temsilcisi, 1933 istanbul / Beşiktaş doğumlu besteci, müzikolog, şef, saz sanatçısı, araştırmacı, şair, Cemil Demirsipahi 12 Ocak 2012 Cumartesi günü Ankara’da aramızdan ayrıldı. Geleneksel Türk müziğine ışık tutan kaynaklardan, İş Bankası tarafından 1975’de basılmış büyük hacimli “Türk Halk Oyunları” kitabının yazarı Cemil Demirsipahi 13 Ocak 2013 Pazar günü, Ankara / Kocatepe Camii’nde kılınacak öğle namazını müteakiben defnedilecek…

Musiki Dergisi’nde yayınlanan yazıları için bkz:

Cemil DemirSipahi “Türk müziğinde perde ve sorunlar” www.musikidergisi.net, 11 Ocak 2012,
http://www.musikidergisi.net/?p=2035

Cemil DemirSipahi “Tartımbilim / Ritmoloji” www.musikidergisi.net, 13 Haziran 2012
http://www.musikidergisi.net/?p=2214

Cemil Demirsipahi kimdir?..
04.10.1933 yılında İstanbul ilinin Beşiktaş ilçesinde doğmuştur. Anne ve baba sülalesi akıncı olup, babası Sipahizadelerden Mustafa, annesi Akıncılardan Hamide Hanımdır. Demirsipahi ilk ve orta öğretimden sonra Yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini 1959/60 yılları arasında tamamlamış olup Ankara Barosu Avukatları arasında kayıtlıdır. Maarifçi Şevket Süreyya ile öğretmen Cemile Aytaç’ın kızları Bilge ile evli olup Efe ve Eser adlı iki çocuğu vardır.

1973 yılından itibaren Hacettepe Üniversitesi mezuniyet sonrası Fakültesi Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsünde Araştırma Görevlisi olarak çalışmış, 1975 yılında Akademik kadroda Öğretim Görevliliğine atanmıştır. Hacettepe Üniversitesi Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü Müzikoloji Koordinatörlüğü; Rektörlüğe bağlı Müzikoloji Ana Sanat Dalı Başkanlığı Güzel Sanatlar Fakültesine bağlı Türk Halk Müziği ve Oyunları Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur. 1987 yılında Üniversitelerarası Kurul Kararı ve Yükseköğretim Kurulu onayı ile Öğretim Üyeliğine yükseltildi. 2002 yılında emekli oldu.

Sanat yaşamına küçük yaşta Keman-Piyano öğrenerek başlayan Demirsipahi Feruh Ersunar’dan nota ve Keman; Selahattin Pınardan Tanbur; Emrullah Sipahi’den Ud; Ahmet Yamaci’dan Divan ve Meydan Sazı; Ahmet Yatman’dan Kanun; Yalçın Oker’den Yaylı Tanbur; Ruşen Kam’dan Makam ve Fasıl; Kemal Eroğlu’ndan Mandolin ve Pompalı Ağız mızıkası dersleri aldı. Ferruh Arsunar ve Kemal İlerici ile armoni çalıştı. Ferruh ve Kemal Bey’le çalışmaları her ikisinin hayattan ayrılışına kadar aralıksız sürmüştür.

Küçük yaştan beri Ankara Çocuk Kulübünde değişik çalgılarla müzik yapıtlarının seslendirme çalışmaları, daha sonra profesyonel bağlama icracısı olarak sahnelerde devam etmiştir. Ankara Radyosu sınavını kazanarak Yurttan Sesler Topluluğu’nda bağlama icracısı olarak görev almış, 1973 yılında çalışmaları yetersiz bularak istifa etmiştir. 1954 yılından itibaren, Uluslararası görevlerde İtalya, İsviçre, Avusturya, Almanya, Fransa, İngiltere, Belçika, Hollanda, Danimarka, İran, Azerbaycan, Rusya, Özbekistan, Türkistan, Gürcistan, Macaristan, Yugoslavya’da sahne, radyo televizyon programları gerçekleştirmiştir.

Türkiye Radyo ve Televizyonlarda sayısız programlara katıldı. Ortaokul 8. Sınıftan itibaren kendisinin kurup çalıştırdığı topluluklarla şeflik çalışmaları yaptı.

Bunlar: Ankara Atatürk Lisesi Korosu; Hukuk Fakültesi Korosu; Talebe Birliği Korosu; Talebe Federasyonu Korosu; Kız Teknik Yüksek öğretmen Okulu Korosu; Ankara Üniversitesi Korosu; Hacettepe Üniversitesi Korolarıdır. Fransa’nın Olimpia Konser Salonunda Bağlama Resitali ve Yunus Emre Resitali vermiş, Ayla Algan’a eslik etmiştir. Almanya’da, kendi sesi ve çalgısı ile Türk Müziği alanında ilk 10 plak çıkarılmıştır. Kültür Bakanlığı’na besteleri ve çalgısı ile Yunus Emre Longplayini hazırlamış ve Bakanlık’ça yayınlanmıştır.

Beste çalışmalarına 1952 yılında başladığı beste çalışmaları içinde Geleneksel Türk Müziği formlarında ve uygusal yapıda 200′den fazla bestesi bulunmaktadır. Bu bestelerinden 17 tanesi Altın Plak almıştır.

Bestelerinden Bazıları:

Cano (Amman güzel yavaş yürü) Altın Plak 13
Yarey (Yana yana kül oldum) Altın Plak
Ana beni eversene, Altın Plak 3
Şen Ola Düğün Şenola (Davullar çift çift vurula) .Altın Plak
Züğürt (Nem alacak felek benim) Altın Plak 3
Oy gizli sır (Sevgiden düşmüşüm nazdan düşmüşüm)
Fakir bir sairim amma yüreğim zengin a canim. Altın Plak
Gitti (Ağla gönül ağla gelin oldu yar) Altın Plak
Deliyim (Yelkeni suya daldırdım) Altın Plak
Sen yanımda olunca
Aşkın aldı benden beni
Yarab bu ne derttir derman bulunmaz (insan pazarı)
Vermediler ne yapayım (Karşı dağlar duman duman), Altın Plak
Bir kez gönül yıktın ise kıldığın namaz değil
Selam (Günah sende suç da sende). Altın Plak
Yok Ayşe yok Ayşe çözen benden beter olsun, Altın Plak
Kızıma (Evimizde çiçektin)
Hızır gibi tut elimden. Altın Plak
Sarhoş (Giysileri pembeden)
Bülbül (Seher vakti garip garip), Altın Plak
Gençlik (Gönlüm de kovalar eskiden beri)
Bayrak Marşı (Ey göklerin kızıl ve beyaz süsü)
Kara Kız (Saçların kara kara)
Türkiye’me bir ben dönemiyorum (Gayri bıktım bu dönüşsüz gitmeden)
Karagözlüm (Rüzgar esmeyince dal uyanır mı?)
Kızlar naz ilen gelir
Oho Ahmet (Keskin idin bıçak gibi)
Kız sevdiğin var mi? Dedim
Bu dünyaya gelmek gitmek içindir (Hey ağalar gönül asla tek olmaz)
Yarasızlar,Altın Plak,
Kurguladığı Sahne Eserleri:
1-Sesli Gazete
2-Kıvanç
3. Masal
4. Hoşgörü
5. Bin Mevsim
6. Düş ve Gerçek
7. Sevda Demeti
8. Büyülü Sözcük
9. Dünden Bugünden Sevmek
10. Türkülerin Getirdiği
11. Kızıl Yokuş
12. Kutsal Adim
13. Yıldızlar Yağmuru
14. Güneş Damlaları
15. Meslekler Destanî
16. Ata’ya Dünden Saygı
17. Minik Demet
Karma Fasıllar:
1. Semai Demeti
2. Damla Damla
3. Ankara’dan Esintiler
4. Sevda
5. Hoşgörüsüz Hoşgörü
6. Dünden Bugünden
7. Büyülü Sözcük
8. Minik Demet
9. Bin Mevsim
10. Düş ve Gerçek

Film müzikleri Tiyatro Müzikleri ve Televizyon Müzikleri yapmıştır. Uluslararası Kompozitörler Birliği’nin SACEM ve GEMA üyesidir. Milli Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Turizm ve Tanıtma Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, TRT Yüksek Kurullarında ve özel danışma kurullarında görev yapmıştır. Türkiye, ilkokullar-ortaokullar-liseler-üniversiteler arası Türk Halk Oyunları ve Türk Halk Müziği yarışmalarının yapılmasını devletçe organize edilmesini önererek gerçekleşmesini ve yarışmaların yasal temele oturtulmasını sağlayarak yarışma esaslarını düzenlemiş ve yürütmüştür.

Devlet Halk Dansları Topluluğu’nun kurulması ve gerçekleştirilmesinde katkıları olmuş ve Seçici Kurul Başkanlığı ile 36 kişilik bir çalgı orkestrası yetiştirmiştir. Binlerce oyun müziğini notaya alarak nota arşivi kurmuştur.

METOD SIPAHÎ BAGLAMA I kitabi 24 ders ve 72 saat uygulamaya dayalı lise düzeyi temel kabul edilen, kuramsal uygulamalı notasyon ağırlıklı olup üniversitede 1975 yılından beri denenmiş ve geliştirilerek bugünkü haline getirilmiştir.

Demirsipahi son olarak Bağlama Metodu, Makam ve Ses Sistemleri Notasyon Perde Sistemleri, Karsılaştırmalı Armonik Yapı ve Uygusal Sistem (Armonik Sistemler), Müzik Terimleri Sözlüğü gibi kitap çalışmalarını sürdürmektedir. (1)
_______________________________________
(1) Ataya Dünden Yarına Saygı Konserinden (28 Aralık 1990)

Hoşgeldiniz