Futbolcu Souza’dan, bando çalgısı suzafon’a… (*)


Toplam Okunma: 8946 | En Son Okunma: 20.11.2024 - 08:11
Kategori: Toplum ve Müzik

Futbol camiasının son zamanlardaki popüler ismi Alex de Souza… Alex, Fenerbahçe Futbol Takımı’nın yıldız oyuncusu ve kaptanı idi. Hatta geçenlerde (eylül 2012) İstanbul / Kadıköy’de bulunan Yoğurtçu Parkı’nın karşısındaki alana heykeli bile dikilmişti… Souza ismi sadece futbolcu Souza’yı değil, uluslararası çoksesli müzikte kullanılan “bakır üflemeli çalgılar” sınıfından bir çalgıyı da çağrıştırmaktadır: Sousaphone…

Futbol bu. Yazı yayınlanana kadar Fenerbahçe’de oynayan Brezilya’lı futbolcu birdenbire takımdan ayrıldı, gitti (01 Ekim 2012)… Futbol camiası, medya hala onunla meşgul.

Futbol yıldızı Alexsandro (Alex) de Souza, müzik kültürü, bando veya bakır üflemeli senfonik orkestra çalgı bilgisi bulunanlara ve tabii ki bando müzisyenlerine suzafon çalgısını ve bu çalgının bulucusu Amerika’lı bando şefi ve besteci John Philip Sousa’yı (1854-1932) çağrıştırır.

Askeri bandolarda kullanılan tuba çeşitleri arasında tenor sesli si bemol “euphonium”, mi bemol bas “sousaphone” ve çember biçimli gövdesiyle “helikon” adı verilen si bemol kontrabas tuba sayılabilir.

Adını ABD’li bando şefi John Philip Sousa’dan alan mi bemol bas tuba sousaphone’nun gövdesi çember biçimindedir.

Fr. Soubassophone
İng. Sousaphone

Pistonlu Kontrabasa dirsekli, sökülebilir bir honi eklemekle oluşturulmuştur. Alaşımlı, ağızlıklı, üflemeli bir çalgıdır. Amerikalı Bando Yöneticisi ve Bestecisi John Philip Sousa (1854 - 1932)’ nın kalağı öne doğru, Bas Tuba ihtiyacından doğmuş olup, adını yukarıdaki bestecinin isminden almıştır. En çok Amerika bandolarında kullanılır. Bir bandoda altı suzafon basa yer verildiği görülür. Bugün bizdeki bandolarda da kullanılmaktadır.

John Philip Sousa…

Müzik tarihine “Marş kralı” olarak geçen Amerikalı bando şefi ve bestecisi John Philip Sousa Portekizli bir baba ile Bavyeralı bir anadan Washington D.C’de 06 Kasım 1854 günü doğdu. Burada (1864-67) John Esputa’dan keman, G.F. Benkert’den armoni öğrendi.

Bakır üflemeli çalgılarda yetenekliydi. Deniz Bandosu’nda (Marine Band) çalmaya başladı. 18 yaşına basmadan Amerika Vaudeville Tiyatrosu’nda orkestrayı yönetti. 1877’de 22 yaşındayken Alman besteci J. Offenbach’ın ABD seyahati sırasında yöneteceği özel orkestraya girdi.

1880 yılında atandığı Deniz Bandosu şefliğinden 01 Ağustos 1892 günü istifa eden Sousa kendi adına bir bando kurarak ABD ve Kanada’da konser turnelerine çıktı ve büyük başarılar kazandı.

1893 Chicago Dünya Sergisi’nde, 1900 Paris Sergisi’nde bandosuyla konserler verdiği gibi 1900, 1901 1903 ve 1905’de dört kez Avrupa turnesine çıktı.

1910 -11 yıllarında gerçekleştirdiği dünya turnesi ise mesleğinin doruğuydu.

Turnelerini 1.Dünya Savaşı’ndan sonra da sürdürdü.

06 Mart 1932 ‘de Reading Pa. kentinde 77 yaşında öldü.(1)

11 operası, 100 dolayında marşı bulunmaktadır. En tanınmışı halen Amerika’da ve dünya orkestralarında icra edilen “The Stars and Stripes Forever” (Yıldız ve Şeritler Sonsuza dek) dir.
___________________________
(*) Ayhan Sarı
(**) http://www.sabah.com.tr/SabahSpor/Futbol/2012/09/15/alex-gozyaslarini-tutamadi
(1) Prof. Dr. Gültekin Oransay “Bağdarlar Geçidi” Küğ Yayını, 1977 İzmir Sf.267




Hoşgeldiniz