Devlet maaşlı “Filarmoni Orkestrası”… Dr. Ayhan Sarı


Toplam Okunma: 4190 | En Son Okunma: 21.11.2024 - 15:29
Kategori: Eleştiri/Kritik, Yazarlarımız: A.Sarı

Geçtiğimiz aylarda çoksesli geleneksel Türk müziği yapıtlarını seslendirme düşüncesiyle İzmir’de temeli atılan, Kültür ve Turizm Bakanlığı merkeze bağlı taşra teşkilatı statüsünde, geleneksel Türk müziği çalgılarının renk çalgısı olarak kullanılacağı  “Anadolu Filarmoni Orkestrası”nın kuruluş kararı 25 Mart 2012 tarihli T.C. Resmi Gazete’de(*) yayınlandı… Filarmoni kelimesinin anlamı bilinmiyor muydu?..

Orkestranın resmi adı: Anadolu Filarmoni Orkestrası Müdürlüğü…

Müzikal anlayış açısından onyıllardır beklenen bir uygulamanın gerçekleştirilmesi düşüncesine olan takdir duygumuzu ve emeği geçenlerin müzik tarihimizde yerlerini haklı bir şekilde alacaklarına olan inancımızı belirtmek istiyoruz.

İlk oluşundan olsa gerek, yeterli araştırma ve alt yapı hazırlanmadan temeli atılmış bir kuruluş izlenimi veriyor Anadolu Filarmoni Orkestrası…

Filarmoni kelimesi ne anlama geliyor? Şöyle bir araştırdığımızda aşağıdaki tanımlar çıkıyor karşımıza:

“Filarmoni:

Kelime analizi:
Phil – armoni : armoni meraklısı, armonisever

Tüm dünyada kabul edilen kullanılan işlevsel anlamı:

- Müzik konserleri derneği TDK, Meydan Larousse
- Güçlü müzik sevgisi TDK
- Müzik alanında konserler düzenleyerek topluluklar oluşturarak etkinlik gösteren dernek, cemiyet.
- Vakıflar ve özel sektör tarafından kurulan finanse edilen orkestralar..
- Müziksever kimliğe sahip özel sermaye destekli ve çoğu zaman bölge sivil toplum kaynaklı dernek vakıf benzeri kurum/kuruluşlarının desteklediği orkestralar.
Örneğin: Tekfen Filarmoni Orkestrası, Borusan Filarmoni Orkestrası, Viyana Filarmoni Orkestrası, New York Filarmoni Orkestrası”

* * *

Türkiye’nin ilk akademik konservatuarı TMDK İstanbul’da onca sosyal bilim ile ilgili yan dalları bulunan üniversite dururken uğraşı alanı tamamen teknoloji olan İTÜ’ye, İstanbul Teknik Üniversitesi’ne bağlandı (1982). Bu nedenle geleneksel kültürümüzün yan dallarından eksik kaldılar ve mezunlarının hemen tümü idealist değil; piyasacı/paracı/sipalici oldular… Eleştirildi, eleştiriliyor…

“Devlet Klasik Türk Müziği Koroları” denmişti ama tümüyle klasik eser seslendirmiyorlardı. Eleştirildi, eleştiriliyor…

Çalışma alanı bilim olan müzikoloji’ye Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde “Müzikoloji Ana Sanat Dalı” denmişti. Eleştirildi, eleştiriliyor…

Geleneğin günümüze aktarımı olan, zaten geleneği içinde barındıran halk müziğine de kimi müzikoloji bölümlerimizde “geleneksel halk müziği” denmişti. Eleştirildi, eleştiriliyor…

Hep böyle oldu.

İzmir’de Devlet Türk Dünyası Dans ve Müzik Topluluğu Müdürlüğü kuruldu (2002), çalışmaya yedi yıl sonra başladı ama hala ismi ile işlevi, kadrosu arasında derin bir uçurum sözkonusu. İsimlerinde yazdığı gibi Türk dünyası ve Türk dünyasının dansıyla müziğiyle ilgileri bulunmuyor. Klasik THM topluluğu kimliğinde çalışmalarını sürdürüyorlar.

Tüm bunlar hemen herkes tarafından bilinir ve de eleştirilirken, şimdi bir yenisi daha eklendi:

Tahayyülede canlanan, anlaşılan başlığı şöyle: “Anadolu (Devlet) Filarmoni Orkestrası”…

25 gün önce 05 Mart 2012′de Bakanlar Kurulu tarafından imzalanıp sayın Cumhurbaşkanı’nın da onaylamasının ardından 4 gün önce 25 Mart 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı. Yani resmen yürürlüğe girmiş oldu.

Anlaşılan o ki “filarmoni” kelimesinin içeriğine, anlamına bakılmamış, bir dikkatsizlik daha kayıtlara geçmişti.

Konunun birinci derece ilgilileri Anadolu Filarmoni Orkestrası kurucuları, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Bakanlar Kurulu’nun ve Cumhurbaşkanlığı’nın danışmanları idi.

Konu yanlış yönlendirilme şeklinde açıklanabilir miydi?..

Yoksa çoğu müzik insanının bile anlamını bilmediği “filarmoni” kelimesiyle Anadolu halkı, Anadolulu müzikseverler mi anlatılmak istenmişti?..

* * *

Yine “kuyuya taş atma” vak’ası…

O taş gene yıllarca çıkarılamıyacak. Yine herkes fikrini açıklayacak. Büyük iş yapıyormuş gibi tartışacak. Ama yanlış orada, gözümüzün önünde duracak.

* * *

Orkestranın ilk kuruluş haberini okuyunca heyecanlanmıştık. Çünkü çoksesli müzik tarihimizde -onların müzik anlayışları-çalışma ayrıntıları henüz açıklanmamışsa da duyduğumuz kadarıyla GTM çalgıları senfonik anlamda değerlendirilecek, yeterli olmasa da yerel müzik değerlerimize uluslararası anlamda yeni bir kapı açılacaktı .

Yıllarca geleneksel çalgılarımızdan oluşan, batı senfonik orkestrasına alternatif yeni bir orkestra hayali canlandırdık idealimizde. Oda müziği yapısında olanını kurduk (***). Tam geleneksel Türk müziği çalgılarının esas alındığı orkestra diyecek iken İzmir Devlet Senfoni Orkestrası’ndan bir grup sanatçı geleneksel Türk müziği çalgılarının renk olarak kullanılacağı izlenimi veren “devlet maaşlı filarmoni”sini kurdu.

Devlette bir kurum kurma çalışmasında bilgi yayma açısından ketum olmak gerektiği, haberi olan kötü niyetlilerin dedikodularla yıpratma çalışmalarında bulunacağı bilinir. Yaşanmıştır. O açıdan kurucuların sessizliği anlaşılabilir. Ama literatürü, bu konuda çalışma yapmış olan Türk müzik insanlarını bilmemeleri, danışmamış olmaları(4*) yadırganmıştır.

İsmin değişebilmesi için ise yeni bir Bakanlar Kurulu Kararı gerekmektedir.

.   .   .

Ünlü Alman besteci, piyanist Robert Schumann (1810-1856) şöyle der:

“Asla tıngırdatma”…

_______________________________________

(*) Resmî Gazete
25 Mart 2012 PAZAR
Sayı : 28244
BAKANLAR KURULU KARARI
Karar Sayısı : 2012/2912
Kültür ve Turizm Bakanlığının doğrudan merkeze bağlı taşra teşkilatı olarak İzmir İlinde Anadolu Filarmoni Orkestrası Müdürlüğü kurulması; adı geçen Bakanlığın 8/2/2012 tarihli ve 30342 sayılı yazısı üzerine, 27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin (d) bendine göre, Bakanlar Kurulu’nca 5/3/2012 tarihinde kararlaştırılmıştır.
Abdullah GÜL
CUMHURBAŞKANI

(**) Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Sn. Mustafa İsen konferansı için bkz.
http://www.musikidergisi.net/?p=2134

(***) Ege Çoksesli Türk Oda Müziği Grubu (2007) - Genel Yönetmen: Ayhan Sarı
Bkz. http://www.arsiv2007.musikidergisi.net/?p=13

(4*) Artık hemen herkes Türkiye’deki aydınların bilgi ve düşünce yetersizliğinden şikayetçi… Bize göre ise Türkiye’de sanki yeni bir yönetici hastalığı türedi. Belirtileri “herşeyi ben bilir, en iyi ben düşünür, geleceğe en iyi ben yön veririm, çevremde beni engellemek için çalışan birçok insan var” düşüncesi şeklinde…
“Bilmediğini bilmez” misali…
(5*) Anadolu Filarmoni Orkestrası Kuruldu…
“Ulusal kültürümüzün en temel değerlerini oluşturan müzik varlığımızı evrensel değerlerde bestelenmiş yeni eserlerle zenginleştirmek, milli müziğimizi (Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği ve Tasavvuf Müziği) yüceltmek/batı tekniği ile işlemek, ulusaldan evrensele anlayış çerçevesinde Türk müziği ve enstrümanlarının klasik Batı müziği ve enstrümanlarıyla harmanlanarak, yeni ve evrensel eserler kazandırılması amaçlanmıştır.
Bu oluşumu gerçekleştirmek, bu konularda araştırmalar yapmak, gelişmelere yön vermek, çalışmaları örgütlemek ve besteciler ile orkestra düzenleyicilerinden yararlanmak üzere İzmir ilimizde Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğüne bağlı Anadolu Filarmoni Orkestrası Müdürlüğü kurulmuştur.”
http://www.guzelsanatlar.gov.tr/TR,3958/anadolu-filarmoni-orkestrasi-kuruldu.html




Hoşgeldiniz