Erzurum’daki halk oyunları gösterisinde hançer aksesuarı yerine meyve bıçağı (*)…


Toplam Okunma: 7154 | En Son Okunma: 23.11.2024 - 10:04
Kategori: Arabesk Dönüşüm, Türk Halk Müziği

Her şey 1980′lerde “Bursa Kılıç Kalkan Halk Oyunları” ekibinin gemiyle gelen turistleri rıhtımda kılıç ve kalkanlarını şakırdatarak karşılaması ve de o turistlerin korkması (!) üzerine düzülen yayınlar yüzünden başladı. Ardından ne kılıç-kalkan ekibi kaldı; ne de Kılıç Kalkan Halk Oyunları… Yıllar sonra Yeni Zelanda’dan Türkiye’ye gelen, ona buna el kol kol hareketi yapar gibi oynayan Haka Dansı oyuncularının görüntüleri boy boy yayınlandı. Sözkonusu haberlerde figürlerinin anlam açıklaması da ihmal edilmemişti: Savaş hareketleri… Konu bizimkilerin yansıtılmasında “barbarlık”, onlarınkinde ise “savaş dansı” olmuştu…

 
Y.Zelanda Haka Dansı ve Bursa Kılıç Kalkan oyunu

Eh, Milli Eğitimimizin öğretmen ve yöneticileri de bunları hep okudular, gördüler ve kendilerince -güya- önlemlerini aldılar. Bursa Kılıç Kalkan Ekibi oyuncularının ellerine kılıç kalkan yerine “yemek bıçağı ve tepsi” vermeseler de onları Türk halk kültürü sahasından sildiler.

Bir taktik böylece başarıya ulaşmış, ulaştırılmış oldu. Olmuştu…


Erzurum’da meyve bıçağıyla hançer barı oyunu

Fakat devran döndü, bu kez dadaşların hançer oyunu çıktı ortaya.

Oyunun hem ismi hançerli, hem de oyuncuların elinde hançer var (idi) …

Yine işbilir Milli Eğitim Bakanlığı idarecileri ve öğretmenleri girdi devreye.

Yine duman çıkacaktı ve medya da dumanın altına istediği gürlükte bir ateş yakacaktı. Derhal önleminin alınması gerekiyordu.

Aldılar da…

Hançer oyunu oynayan dadaş oyuncuların ellerine körleştirilmiş hançer yerine bir restorandan aldıkları metal meyve bıçaklarını verdiler ki herkesin koptuğu an bu andı.

. . .

Evet, koptular.

Kimisi ah’ından, kimisi vah’ından;

Kimisi de kahkahadan…

* * *

Yazıya konu olan haber(1):

“Hançer Barı’nda meyve bıçaklarının kullanılması dadaşları çok kızdırdı…

Erzurum’da açılış ve törenlerde sahneye çıkan grupların, oyun sırasında hançer yerine meyve veya ekmek bıçağı kullanmalarının kültüre ihanet olduğunu savunuldu.

Dadaş’ın delikanlılık gösterisi olarak bilinen Hançer Barı’nın 1950′li yıllarda figüratif yapısının disipline edilerek sahnelendiğini anımsatan Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Zinnur Gerek, oyun için özel; her iki tarafı kör, silah olarak kullanılamayacak hançer tasarlandığını söyledi.

“Hançer barı son zamanlarda meyve, servis ve ekmek bıçaklarıyla oynanır hale geldi. Dadaş kıyafetiyle meyve bıçağının kullanılması kültüre bir ihanettir. Bu tip davranışları sergileyenler kültürü yaşatmıyor, darbe vuruyor, yozlaştırıyor.”

HANÇER BARI ÖRNEKLERİ DERNEKTE
Erzurum Halk Oyunları ve Türküleri Turizm Derneği Başkanı Cahit Alparmak da, oyunda kullanılan hançerin birilerini yaralamak amaçlı olmadığını, sadece oyunda bir araç olduğunu belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:

“Hançer barı iki delikanlının bir kız uğruna düellosu sonucu duydukları pişmanlığı sembolize ediyor. Sevgi, dostluk ve barışı konu alan oyunun finalinde gençler, hançerleri göğüs ve bacakları arasında dolaştırarak pişmanlıklarını gösteriyor. İki kişi arasında oynanan oyunda oyuncular hançerleri önce yavaş, daha sonra hızlı olarak sallıyor. Oyun finalinde, hançer göğüs ve bacaklarda dolaştırılıyor. Eğer kostüm giyilerek bir gösteri yapılıyorsa, bunun otantiğine uygun olarak hançer seçilmesi gerekir. Başka şekilde bu oyunun özelliğini bozmaya kimsenin hakkı yok. Oyunda kullanılacak hançer çok basit. Örnekleri bizde bulunuyor. ”
__________________________________
(*) Ayhan Sarı
(1) http://www.haberturk.com/polemik/haber/715114-bu-goruntuler-tepki-cekti




Hoşgeldiniz