Mahmut Ragıp Gazimihal; Vefatının 50. Yılı Paneli…


Toplam Okunma: 4952 | En Son Okunma: 23.11.2024 - 10:26
Kategori: Kongre.simp.panel

Geleneksel Türk müziğinin konservatuardaki  ilk müzikbilimcisi Mahmut Ragıp Gazimihal (1900-1961) vefatının 50. yılında İTÜ TMDK Müzikoloji Bölümü tarafından düzenlenecek olan panel(*) ile anılıyor. Panel’e Gazimihal’in öğrencileri Birsen (Gülümser) ATALAY, Prof. Filiz ALİ, İdil BİRET, Prof.Koral ÇALGAN, Prof. Özer SEZGİN ile Prof.Dr. Hakan CEVHER, Ersin ANTEP ve Dr. Ayhan SARI konuşmacı olarak katılıyorlar. Müzikoloji Böl. San.Öğr.Gör. Süleyman ŞENEL’in yöneteceği panel 13 Aralık 2011 Salı günü 14.00’de, İTÜ Maçka yerleşkesindeki Sosyal Tesisler Konferans Salonunda…

Mahmut Ragıp Gazimihal (1900-1961)

(1900-1961) İstanbul Şehzadebaşı’nda doğdu. Öğrenimine ilk olarak Hadika-i Meşveret Rüşdiyesinde başlayan Mahmut Ragıp, orta öğrenimine Vefa Sultanisinde ve Kumkapı Fransız Koleji’nde devam etmiş; 14 yaşında geçirdiği bir kaza sonucu öğrenimine bir süre ara vermek zorunda kalmıştır. Liseyi daha sonra Ankara’da tamamlamıştır.

Metodlu bir müzik eğitiminin ancak yurt dışında alınabileceğine inancı ve babası Dr. Yusuf Ragıp Bey’in de mali desteği ile 1921′de Almanya’ya gitti. Berlin’deki Stern Konservatuarı’na kaydoldu. Almanya’da geçirdiği 4 yıl içerisinde (1921-1925) Berlin kütüphanelerinin müzik ile ilgili dokümanlarını inceleme fırsatı buldu. Araştırmalarını ve Avrupa’daki müzik hareketlerini yakından takip ediyor, bunları makale konusu haline getirerek Türkiye’deki bazı gazete ve dergilerde yayımlıyordu. 1925 yılında yurda dönerek çeşitli okullarda müzik dersleri verdi. Bir yıl sonra (1926) musikî öğrenimini tamamlamak üzere bu defa Paris’e gitti. Schola Cantorium adlı müzik okulunda Eugéné Borrel’in talebesi oldu. Burada keman, müzik tarihi, armoni ve kontrpuan çalıştı. Vincent D’İndy’nin kompozisyon kurlarını takip etti.

Le Monde Musical’de birkaç yazı yazdıktan sonra 1927 yılında Societe Française de Musicologie’de muhabir oldu. Burada “Yazılı Şark Metinlerindeki Org Tarifleri” adlı ilk araştırma-inceleme yazısı çıktı. Yazıda Gazimihal; “o döneme kadar Avrupa’da yanlış bilinen bir görüşün sanılanın tam tersi olduğunu, yani İslam ve Rum ibadethanelerinde körüklü orgun kullanıldığını” ortaya çıkardı. İlerleyen günlerde büyük tartışmalar oldu.

Paris’te iki yıl kaldıktan sonra 1928′in sonunda yurda döndü.

1932 yılına kadar keman icracılığı ve eğitmenliği yapan Gazimihal; birçok konserde yer aldı. Ancak sağlık problemlerinden ötürü konser yaşamından çekilmek durumunda kaldı ve tamamen kendisini müziğin yazınsal tarafına adadı.

1932′de Ankara Musikî Muallim Mektebi’ne (Ankara Devlet Konservatuar) alındı. Bu okulda Keman Musikî nazariyatı, opera ve bale tarihi dersleri verdi. Gazi Eğitim Enstitüsü ve Ankara Askerî Mızıka Okulu’nda da müzik tarihi öğretmenliği görevlerinde de bulundu.

1961 yılında kendi isteği ile emekliye ayrıldı.

Müzikoloji ve folklor alanında öncü olmuş ilk müzikbilimcilerimizden biri olan Mahmut Ragıp Gazimihal Aynı yılın 13 Aralık günü İstanbul Şehzedebaşı’ndaki evinde vefat etmiş, cenazesi ertesi gün Eyüp Gümüşsuyu Mezarlığı’nda aile kabristanına defnedilmiştir.


Yeğeni İdil Biret’e hediye ettiği fotoğraf

Türk müzikolojisinin kurucuları arasında yer alır. Batılı anlamda ilk müzikoloji çalışmalarının Gazimihal tarafından yapıldığını biliyoruz. Türk müziğinin Asya ve Anadolu kökenleriyle ilişkisi konusundan, müzik politikalarına, organolojiden müzik derlemelerine kadar geniş bir çalışma alanına sahip olan Gazimihal, bu çalışmalarını öğrencileriyle paylaştığı gibi yayın hayatına da sokmuş ve alanında en çok eser vermiş müzikologlardan birisidir.. 1956′da kaleme aldığı Türk Musikisi Tarihi adlı eserinde o güne kadar hiçbir yazarın ele almadığı, iç Asya Türk Musikisi kaynakları ile Elam, Eti ve Sümer Musikilerinin Türk Musikisine etkileri ve Anadolu halk ezgilerinin bir metot içerisinde incelenmesine işaret etmiştir.

Gazimihal yurt içinde ve yurt dışında faaliyet gösteren bazı müzik ve folklor cemiyetinin de asil üyeliğini yapmıştır. Bunların başlıcaları:
Société Française de Musicologie(Fransa), İnternational Folk Music Council (ingiltere), Halk bilgisi derneği (Türkiye)dir.

Türkiye’nin pek çok yerinde müzik incelemeleri bulunan bilimadamının çeşitli sanat dergileri ve gazetelerde 400’den fazla makalesi yer aldı. 1928-1930 yılları arasında İstanbul Belediye Konservatuarı’nın “Türk Halk Bilgisi Derneği’’nin ve 1937-1953 yılları arasında da Ankara Devlet Konservatuarı’nın yurt çapında düzenlediği folklor derleme gezilerine katıldı. 1928 yılında “Türk Halk Bilgisi Derneği’’nin Müzik Folklor İzahnamesini hazırladı.

1921 yılından beri müzik yazıları yazan Gazimihal, yazarlığının gücünü Avrupa’ya da kabul ettirmiş, yurt dışında yayınlanan çeşitli dergilere müzik konularında makaleler yayımlamıştır. Gazimihal’in yurt dışında yayınladığı makaleleri:
Revue de Musicologie (Paris), Le Monde Musiccal (Paris), Revue İnter De Musique (Brüksel) adlı dergilerde çıkmıştır.
Türkiye’de elliden fazla dergi ve gazetede yazıları yayınlanan Gazimihal’in makalelerinin yayınlandığı başlıca dergi ve gazeteler ise şunlardır:

3000’den fazla makalesinin yayınlandığı kaynaklardan birkaçı: “Milli Mecmua, Varlık,Türk Folklor Araştırmaları, Ülkü Halk Evi Mecmuası, Damla Dergisi; Akşam Gazetesi, Vakit Gazetesi, Bartın Gazetesi, Folklor Postası, Yücel, Uludağ, Konya, Fikirler, Çorumlu, Müzik ve Sanat Hareketleri, Azerbaycan Yurt Bilgisi, Gökbörü, Yeni İstanbul, Halk Bilgisi, Halk Bilgisi Haberleri, İstanbul, Ülkemiz, Karabük, Çığır, Türkiye Turing Otomobil Kurumu Belleteni, Adsız Mecmua, Yeni Kitap Mecmuası, Hakimiyeti Milliye (Ulus Gazetesi)

Kitaplarından bazıları:

Anadolu Türküleri ve Musiki İstikbalimiz, İstanbul 1928, Maarif Matbaası. (Eski harfli)
Şarkî Anadolu Türkü ve Oyunları, İstanbul 1929, Evkaf Matbaası.
Türk Musikisi Tarihi, Ankara (t.y.), Türk Tarihinin Ana Hatları Seri:26.
Umumi Musiki Tarihi, İstanbul 1934, Numune Matbaası.
Armoni Dersleri, İstanbul 1934.
Türk Halk Musikisinin Tonal Hususiyetleri Meselesi, İstanbul 1936, Numune Matbaası.
Türk Halk Müziklerinin Kökeni Meselesi, İstanbul 1936, Akşam Matbaası.
Balkanlarda Musiki İlerleyişi, İstanbul 1937, Numune Matbaası
Türkiye Avrupa Musiki Münasebetleri: Cilt 1, İstanbul 1939, Numune Matbaası
Ankara Bölgesi Musiki Folkloru, İstanbul 1939, Numune Matbaası
Musiki Tarihi (Çeviri), İstanbul 1940, Numune Matbaası
Bursa’da Musiki, Bursa 1943, Yeni Basımevi.
Johann Sebastian Bach (Çeviri), Ankara-İstanbul 1946, Akay Kitabevi.
Konya’da Musiki, Ankara 1947, Ulus Basımevi.
Schumman (Çeviri), İstanbul 1948, Akay Kitabevi.
Necdet Remzi Atak, Ankara 1948, Biricik Basımevi.
Türk Askeri Mızıkaları Tarihi, Ankara 1955, Maarif Basımevi.
55 Opera, İstanbul 1957, Maarif Basımevi.
Yüzyıllar Boyunca Mehterhane ve Türk Müzik Kalkınışı, İstanbul 1957, Maarif Basımevi.
Asya ve Anadolu Kaynaklarında Iklığ, Ankara 1958, Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası.
Musiki Sözlüğü, İstanbul 1961, Milli Eğitim Basımevi.
Ülkelerde Kopuz ve Tezeneli Sazlarımız, Ankara 1975, Ankara Üniversitesi Basımevi.
Türk Vurmalı Çalgıları, Ankara 1975, Ankara Üniversitesi Basımevi.
Türk Nefesli Çalgıları, Ankara 1975, Ankara Üniversitesi Basımevi.
Türk Halk Oyunları Kataloğu, Cilt I,Ankara 1991.
Türk Halk Oyunları Kataloğu, Cilt II,Ankara 1997.
Türk Halk Oyunları Kataloğu, Cilt III,Ankara 1999.
_________________________________
(*) Ankara, Bilkent Üniversitesi - Ahmed Adnan Saygun Müzik Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde Işın Metin, Süleyman Şenel, Ayhan Sarı, Feza Tansuğ, Eren Yılmaz, Aziz Gürerk, Koral Çalgan, Yelda Cavga, Muammer Sun, Ersin Antep ve Raportörler Günay Günaydın, İlker Deniz Başuğur’un katılımıyla 19 Kasım 2005‘te yapılan “Ölümünün 44. yılında Gazimihal Paneli” ayrıntıları için Bkz:
http://www.muzikoloji.org/yazi/yazi_goster_uye.asp?yazi_id=220




Hoşgeldiniz