El Sistema: Müzik için Sosyal Hareket…

Toplam Okunma: 8148 | En Son Okunma: 23.11.2024 - 10:54 Kategori: Toplum ve Müzik

1975 yılında 32 yaşında José Antonio Abreu adında müzik öğrenimi görmüş piyanist ve besteci yanı bulunan kariyerli bir ekonomist, evleri Caracas’ın(Venezuela) barrio’larında olan 12 çocuk ve genç ile ilk gençlik orkestrasını kuruyor. Temel amaç Barrio’lardaki çocukların yoksulluk ve suçla çevrili hayatlarına -yüksek kültür denerek- onlardan hep esirgenmiş olan klasik müziği katmak. Abreu amacının peşinde 35 yıl koşuyor. Başarıyor. Hayata potansiyel suçlu olarak başlayan çocuklar orkestra üyesi müzisyenlere dönüşüyorlar… İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı ile Başkan Yardımcısı Ahmet Kocabıyık’ın 240 kişilik “Venezuela Simon Bolivar Gençlik Senfoni Orkestrası”nı Türkiye’ye getirme çalışmaları sonuçlandı. Konser 8-9 Ağustos 2011′de gerçekleşecek (***)…

Sokak Çocukları Müzisyen Oluyor…

Sistemin orijinal adı ‘Fundación del Estado para el Sistema de Orquestas Juveniles e Infantiles de Venezuela’ yani Türkçesiyle:

Devlet Genç ve Çocuk Orkestraları Sistemi Vakfı.

Bir dönem Kültür Bakanlığı da yapmış olan Jose Abreu şöyle diyor:

“El Sistema yoksullukla mücadele eden sosyal bir sistem. Bir çocuğun maddi yoksulluğunun üstesinden müziğin sağlayacağı manevi zenginlikle gelmeye çalışıyor”. Tüm çocuklar her öğleden sonra üç dört saati bulan derslere isteyerek ve severek gidiyorlar. İlk öğretmenleri, El Sistema’nın daha eski öğrencileri olan abileri ve ablaları oluyor. Daha sonra ilerledikçe orkestralara ve korolara girmeye başlıyorlar; önce çocuk, sonra da gençlik orkestralarına… Yoksulların en büyük talihsizliği ekmek bulmamak değil, kişi olarak önemsizliklerinin bilincinde olmalarıdır. Müzik sayesinde onlar da kendilerini daha iyi hissediyorlar”.

Caracas varoşlarında konser…

Hareketi 2007 yılında Hugo Chávez iktidarı da sahipleniyor ve El Sistema’nın kayda değer bir bütçesi ve ulusal ölçekte hedefleri oluyor.

Hedef 1 milyon yoksul çocuk.

Bugün Caracas’ta Simon Bolivar Konservatuarı’nda klarnet dersi veren Lennar Acosta vaktinde silahlı soygunlara karışmış uyuşturucu bağımlısı bir genç. Tam dokuz kez çocuk ıslah evine gönderilmiş. Hayatı elinden kayıp gidecekken Mozart’ın klarnet konçertosunu icra edecek duruma gelmiş.

Dünyada giderek tanınan genç şef Gustavo Dudamel’in yönettiği Simon Bolivar Gençlik Senfoni Orkestrası “El Sistema” sayesinde hayat bulmuş. Dudamel, müzik yaşamına El Sistema’da keman öğrenerek başlıyor. Daha sonra Simón Bolívar Gençlik Orkestrası’nın şefi olarak ünleniyor. Gustav Mahler Uluslararası Orkestra Şefliği Yarışması’nı kazanıp dünyayı hayrete düşürdüğünde ise yalnızca 23 yaşındadır.

Dudamel 1981 doğumlu. 17 yaşında Berlin Filarmoni Orkestrası’na girerek, orkestranın en genç müzisyeni sıfatına sahip olmuş. Halen Los Angeles Filarmoni’nin müzik direktörü, İsveç Göteburg Senfoni Orkestrası’nın şefliği de üstlendiği görevler arasında. Simón Bolívar Gençlik Orkestrası ise dünyanın en iyi ilk beş gençlik orkestrası içinde gösteriliyor.

José Antonio Abreu, Venezuela’da 12 genç ile ilk orkestrasını kurduğunda ülkede sadece iki tane senfoni orkestrası varmış.

El Sistema bugün yaklaşık 260 bin öğrencisi, neredeyse tümü barrio’larda yaşayan çocukların yürüme menzilinde 270 müzik merkezi (nucleo), 15 bin eğitmeni, 102 gençlik, 55 çocuk ve 30 senfoni orkestrası olan dünyaya örnek bir müzik eğitim sistemi….

Sistemle kurumsal olarak ilgilenip anlamaya çalışan birçok ülke var. Bunun yanında klasik müzik kültürüne getirdiği yeniliği ise ünlü orkestra şefi Sir Simon Rattle şöyle ifade ediyor:

“Klasik müziğin geleceği Venezuela’dadır.”

Bir diğer ünlü orkestra şefi Claudio Abbado ise şunları söylüyor:

“İnsanlar, Venezuela’daki müzikten söz ederken buradaki hiçbir yoksulun Mahler, Debussy ve Beethoven’ın kimler olduklarını bilmediğini zannediyor ve tümüyle yanılıyorlar. Bu ülkenin biz Avrupalılara öğreteceği çok şey var. Burada müzik, kültürel yaşamın en temel yapı taşı.”

Berlin Filarmoni Orkestrası’nın şefi Sir Simon Rattle’a göre José Antonio Abreu Nobel Barış Ödülü’nü çoktan hak etmiş.

Hürriyet Gazetesi yazarlarından Gina Belmayor konuyu köşesine şöyle taşımış:

İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı ile İKSV Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmet Kocabıyık büyük bir hayalin peşinde.(***)

Öyle bir hayal ki bu gerçekleştiği takdirde müzikle Türkiye’deki on binlerce yoksul çocuğun hayatını değiştirebilir.
Eczacıbaşı ve Kocabıyık’ın peşinde oldukları hayalin adı Venezuela Simon Bolivar Gençlik Senfoni Orkestrası.
SİMON Bolivar Gençlik Senfoni Orkestrası’nın şefi Gustavo Dudamel ile birlikte Jose Antonio Abreu da İstanbul’a gelecek.
“El Sistema”yı bizzat anlatacak.
Türkiye’de aynı dev projenin nasıl uygulanacağının yollarını gösterecek.

Yıllardan beri sokak çocukları sorunuyla baş edemeyen yöneticilerimize altın tabakta sunulmuş bir fırsat var.
Venezuela’nın başardığını Türkiye neden başarmasın?

Yeter ki, İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı ve Başkan Yardımcısı Ahmet Kocabıyık’ın hayali gerçeğe dönüşsün.
Zira 240 kişilik Simon Bolivar Gençlik Senfoni Orkestrası’nın İstanbul’a gelmesi, üç gün boyunca burada kalması, çeşitli etkinliklere katılması İKSV’nin tek başına altından kalkabileceği bir iş değil.
Neredeyse bir festival kadar bir bütçe gerekiyor.
Bu yüzden Eczacıbaşı ve Kocabıyık, destek arayışında İKSV’ye öncülük görevini üstlenmiş durumda.
İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, iş dünyasında destek verebilecek isimlere bizzat mektup göndermeye hazırlanıyor…”(1)

İyi örnek, gelişmekte olan toplumların ana ihtiyacıdır.

El Sistema Projesi’nin Türkiye’de uygulanabilir hale getirilmesi Türkiye’nin toplumsal durumunu 50 yıl ileriye götürebilir.

Bir düşünelim, çocuğunun geleceği için çocuğundan mecburen müzik dinleyen yoksul ailelerin ulaşacağı hayata bakış açısı ve kültürel düzeyi…

Proje masraflı da değil:

Bir çalgı(**), bir mekan.

Zaten işsiz yüzlerce konservatuar mezunu gencimiz var. Onlar da hoca…

* * *

Bir hayal mi?..

Sadece bir ivme ve birkaç gönüllü…

Tıpkı José Antonio Abreu’nun başkent Caracas varoşlarında “ikamet” eden 12 çocukla ilk gençlik orkestrasını kurma adımı gibi.

Neden olmasın?..
_____________________________________________
(*) Dr. Ayhan Sarı
(**) Konservatuar öğrencisi için yüksek öğrenimdeki kredili öğrenci maaşı benzeri, geç ödemeli, kredi destekli iyi bir çalgıya sahip olma projesini yıllar önce önermiştik(A.S.)…
(***) “Venezuela Simon Bolivar Gençlik Senfoni Orkestrası”nın IKSV (Istanbul Kultur ve Sanat Vakfi) organizasyonuyla 8 ve 9 Ağustos 2011′de Haliç Kongre Merkezi’nde 2 konser vereceği açıklandı. Biletler 28 Mayıs 2011′den itibaren Biletix satış kanalları ve Şishane IKSV’de satisa sunulacak.
(1) Gina Belmayor, Hürriyet Gazetesi, 20 Mart 2011

Hoşgeldiniz