Tezenenin Sanatı Talip Özkan Aramızdan Ayrıldı…


Toplam Okunma: 6269 | En Son Okunma: 22.11.2024 - 05:04
Kategori: Değerlerimiz

Eylül 2009’da yani 8 ay önce İzmir’de birlikteydik. Hatay Semti, Susuz Dede Yatırının yanındaki cafede, yeşillikler içinde. Dr. Ayhan Sarı, Güner Özkan, Şinasi Uslu ve Fuat İlhan ile birlikte… Talip Usta Paris’ten sağlık sorunları nedeniyle dönmüştü. D.E.Ü Tıp Fakültesi’ndeki ilk ameliyatının öncesiydi. Kendini vatanındaki hekimlere emanet etti. Karaciğer, akciğer’e dönüştü sekiz ay içinde… “Mesleki mücadele’nin öyküsündeki kahramanlar” örneğinden İstanbul’dan Nida Tüfekçi(1929-1993), Neriman Altındağ(1926-2009) Tüfekçi ve sonrasında İzmir’den Yılmaz İpek(1936-1996) kalmış da sadece Talip Özkan mı göçmüştü bu dünyadan?..

Gerek bağlama icracılığında, gerek yöresel THM kültürel birikiminde kendine kalıcı bir imza belirleyebilmiş ender THM ustalarımızdan olan Talip Özkan(d.1939) 27 Mayıs 2010 sabahı bir efsane gibi sessizce göçtü aramızdan. THM’de yeni nesilin bu değerden yeterince yararlandığını, hatta tanıdığını, tanıttırıldığını söylemek mümkün değildir.

Avşar beyleri, Sarı zeybek, Portakalım tekerlendi, Urfâni, Topal oyun havası, Zeybek türküleri ve Azeri türküler ile ünlendi.

Özay Gönlüm’ün Talip Özkan’a “biz artisiz, sen sanatçısın” demesi boşuna değildi.

Yaşdaşları ve yaşadıklarına, sanatına tanık olanlar yaratmışlardır Talip Özkan efsanesini. Evet, Ütopik bir THM varlığı gibi yeretmiştir akıllarda. Dilden dile, gönülden gönüle, kulaktan kulağa…

Zaten THM’nin oluşmasında, günümüze aktarılmasında bunlar ana kurallar değil midir?

İnsanın cismî varlığından ziyade diğer insanlar üzerinde bıraktığı etkinin yaşamasıdır önemli olan.

Talip Özkan işte böyle Türkiye halk müziğinin önemli isimleri arasında adını geçirdi yıllarca. Kendisi yoktu ama Türkiye’yi terk etmeden(1977), Fransa’ya kardeşi Fikret Özkan’ın yanına gitmeden önce oluşturduğu sanatsal etki vardı.

Fransa / Paris ana üs olmak üzere Hollanda ve Almanya gibi Avrupa’nın birçok önemli kentinde bağlama hocalığı yaptı. Sazını çaldı. Takdir gördü. Geçimini sağladı. Doktoradan profesörlüğe kariyer yaptı. Her yıl yaz aylarında mutlaka İzmir’deki evine geldi ve tatilini İzmir’de geçirdi.

İzmir’deki müzik kurumları Talip Özkan’ın tatil için geldiği zamanlarda ve başka tarihlerde O’na sahip çıkmadı. Zaten kendisi de pek oralı değildi.

Talip Özkan için ilk tören 29 Mayıs 2010 Cumartesi günü saat 11.00 sularında İzmir / Kahramanlar’daki TRT binasında yapılacak. Ardından Alsancak Hocazade Camii’nde kılınacak öğle namazının ardından Güzelbahçe mezarlığına defnedilecek…

Bir bağlama daha bağlandı gönüllerin teline…

Hoşçakal Talip Hoca…

* * * * * * *

Talip Özkan(1939-2010)

2 ağustos 1939 tarihinde Denizli’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Acıpayam’da lise öğrenimini ise Denizli’de tamamladı.

Türk Halk Müziğinin önemli simalarından Muzaffer Sarısözen ile lise yıllarında Acıpayam’da tanıştı. Sarısözen, genç Talip Özkan’ın bağlamadaki icra tekniğini ve performansını göz önünde bulundurarak, onu radyo emisyonlarına çağırdı.

1957-58 öğretim yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Fransız Filoloji Bölümü’nü kazandı. Yüksek öğrenim için Ankara’ya geldiğinde Ankara Radyosu’nun halk müziği programlarına katılmaya başladı. Radyo sınavlarını kazanarak, profesyonel hayata ilk adımını atmış oldu.

1960 askeri müdahalesi sonrası, İstanbul Radyosu’nda sanatçılığa devam etti. İstanbul’a geldiği yıl, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne kaydoldu. Bir süre fakülte ve radyo çalışmalarını birlikte yürüttü.

İzmir Radyosu’na naklen atandı. Bu dönemde, koro şefliği ve öğretmenliği birlikte sürdürdü. Türkiye Radyoları’nda sanatçılığın yanı sıra korist, koro şefi, öğretmen, derlemeci ve müfettiş olarak görev yapan nadir simalardan biri oldu.

Meslek hayatının her aşamasında, derleme faaliyetlerine büyük önem verdi. Türkiye’nin bir kaç kenti hariç, hemen her kentin, ilçe ve köylerinden halk ezgileri derledi. Bu derlemelerin çoğunu, kişisel çabalarla gerçekleştirdi.

1967 yılında TRT kurumunun görevlendirmesiyle ilk resmi derlemesini gerçekleştirdi. TRT’nin düzenlediği 1. Folklor Derleme Gezisi için İzmir ve çevresinde yapılan çalışmalarda Veysel Arseven, Işıl Duygu Gülöksüz ve Talip Özkan birlikte görev yaptı. 100 kadar halk ezgisi, 8 masal, ramazan manisi ve çeşitli ninniler bu derlemede elde edilen malzemelerdendir.

İzmir Radyosu’nda sanatçı ve şeflik görevlerini sürdürürken, aynı zamanda armoni, orkestrasyon, enstrumantasyon, kontrpuan gibi Batı müziği disiplinlerini de öğrenerek, müzik donanımını geliştirdi.

1976-77 yıllarında Fransa’nın başkenti Paris’e yerleşerek, halk müziği çalışmalarına Avrupa’da devam etti. Avrupa’daki konser ve Türk müziği tanıtım çalışmalarını sürdürürken, aynı zamanda Paris Üniversitelerinde önce müzikoloji, sonra etnomüzikoloji doktorası yaptı. Bu eğitimini, 1988 yılında tamamladı.

Bağlamada kendine özgü üslup ve icrasıyla bir ekol oluşturdu. Bağlama çalışındaki, tarama tezeneli icra ve seri parmak hareketleri en belirgin özellikleridir.(1)
___________________________________________
(1) http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=345

Albümleri

Mysteries Of Turkey (Türkiye Anıları), 1986, Music Of The World
The Dark Fire (Kara Yangın), 1992, Axiom
Turquie, L’art vivant de Talip Özkan, 1993, Ocora Radio France
L’art du tanbur, 1994, Ocora Radio France
Yağar Yağmur, 1997, Kalan Müzik

Katkıda bulunduğu albümler

İlk, Aksak, 1995, Ada Müzik
Nafile, Aksak, 1996, Ada Müzik
Yaren, Özay Gönlüm, Anadolu Müzik




Hoşgeldiniz