İstanbul Devlet THM Korosu/Topluluğu Neden Gecikti?.. Göktan Ay

Toplam Okunma: 5152 | En Son Okunma: 21.11.2024 - 09:17 Kategori: Tarih ve Anılar

…İşte bu dönemde Kültür Bakanlığı İstanbul’a ilk THM Korosu kurma kararı aldı ve şefliğine Neriman Altındağ Tüfekçi hocamız atandı. Bu haber yeni mezun durumda olan bizleri çok sevindirdi… Çünkü, hala ücretli öğretmenliğe talim ediyorduk… Birçok arkadaşımla sınava girdik. Benim de içinde bulunduğum “kazanan liste” açıklandı. Bayram gelmişti, “bayram geçsin, ondan sonra listeleri gönderelim” dendi. O arada 12 Eylül İhtilali olunca işler sarpa sardı. Bakanlıkla irtibat kesildi !..

İstanbul THM Korosu/Topluluğu neden gecikti?… “Tarihini bilmek gerek”… Göktan Ay

THM korosu deyince, ister istemez 1980 li yılları hatırladım. Konservatuarı bitirmiş, ücretli asistanlık ile koşturduğumuz günler… Kültür Bakanlığı, “asistanlık bizde yok, öğretmenlik istesinler hemen verelim” diyor, konservatuar yönetimi “ille de asistanlık kadrosu” diyor, arada biz yanıyorduk doğal olarak…

O sıralarda, dergiler yeni yetişen ve ücretli asistanlığa başlayan; ben, İrfan Kurt, Erdoğan Eskimez, Kenan Mahmut Durul, Ali Yılmaz için “bu beş gence dikkat “diyerek manşetler atıyordu.* Hocalarımız Neriman-Nida Tüfekçi, A.Sağ, F.Değerli; “artık gözümüz arkada kalmayacak. Bugünlere az uğraş vererek gelmedik” diyorlardı.

Ben o sırada Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü THM Topluluğunu yönetiyor; İrfan Kurt, Nevcivan Özel, Arif Yanmaz, Erdoğan Eskimez, Ali Yılmaz, Nurdan Akdemir, Nedim Çiçek gibi değerli arkadaşlarla ücretsiz, alanımıza katkıda bulunmaya çalışıyorduk.**

Basının konservatuara katkısı büyüktü; Türk musikisinin ocakbaşı, Sabahtan akşama kadar müzik yaşanıyor, Geçmiş zaman olur ki, Girmek kolay değil, Dershaneleri bile ünlü***, Az mutluluk değil, Türk Müziği bilimsel nitelik kazanıyor, Öğrenciler sadece nota okumayı değil, enstrüman yapmasını da öğreniyor, Ünlü sanatçıların okulu ****v.b.

İşte bu dönemde Kültür Bakanlığı İstanbul’a ilk THM Korosu kurma kararı aldı ve şefliğine Neriman Altındağ Tüfekçi hocamız atandı. Bu haber yeni mezun bizleri çok sevindirdi… Çünkü, hala ücretli öğretmenliğe talim ediyorduk. Halbuki, TSM deki arkadaşların büyük çoğunluğu, daha öğrenci iken 1976 yılında kurulan Sn. N. Atlığ yönetimindeki Klasik Türk Müziği Korosu sınavlarını kazanmışlardı ve görev yapmayı sürdürüyorlardı…(Bu oluşumda Sn. N. Atlığ hocamın siyaseti, ağırlığı, toparlayıcılığı ve kararlılığı çok belirleyici olmuştur.)

Hatırladığım kadarı ile (merhum Neriman ve Nida Tüfekçi, merhum D. Altuğ, A.Sağ, Y.Paşmakçı, F.Değerli, Ş. Önaldı, G. Güney) jüri oluşturuldu ve sınavlar yapıldı (Eylül 1980). Birçok arkadaşımla sınava girdik. Benim de içinde bulunduğum listeler açıklandı. Bayram gelmişti, “bayram geçsin, ondan sonra listeleri gönderelim” dendi, o arada ihtilal olunca işler sarpa sardı. Bakanlıkla irtibat kesildi.
Bizler hemen yoğun bir çalışmaya girdik, imtihanı yapan sanatçı hocalarımızla birlikte resimler çektirdik, basın toplantıları yaptık. Resmi makamlara yazılar gönderdik.

Birkaç örnek;

“Acaba folklor önemsiz mi?…Operanın senfoni orkestrası, Türk Müziği’nin de Dr. Nevzat Atlığ yönetiminde korosu yanında, eksik olan “halk müziği korosu” 80 sonbaharında yerinde bir kararla programa alınmış, Resmi Gazete’de yayımlanmış sonra imtihan açılmıştı. Neticede 50 kişi ses sanatçısı olarak, 25 kişi de saz sanatçısı olarak imtihanı kazanmışlardı. Ancak 6 aydır kadro yapılarak çalışmaya başlayacakları günü ve yeri bekliyorlar.”*****

“Devlet THM Korosu Kurulamadı…Devlet konservatuarı öğrencileri arasında yapılan sınavla 68 ses ve saz sanatçısından oluşturulması düşünülen Devlet THM Korosu’nun gerekli ödenek ve onayı alınmaması sonucu çalışmalara başlayamadığı bildirilmiştir. Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik çerçevesinde 1-8 Eylül tarihleri arasında sınavları yapılan koronun çalışmalarına başlayabilmesi için Maliye ve Kültür bakanlıkları ile gerekli iletişimi kuramadıklarını belirten ilgililer konuyla ilgili olarak şu bilgiyi vermişlerdir; Yıllardan beri halkımızın bağrından yetişen saz aşıklarının, ozanlarının, yurdun çeşitli yörelerinin gelenek ve göreneklerini kapsayan türkülerin sesini duyurmayı amaçlıyoruz. Gerekli ödenek ve onayı alındıktan sonra en kısa zamanda THM konserlerine başlayacağız.”******

“İlgili Makama;
Uluslar bütün dünyada kişiliklerini musikileri ile kabul ettirirler… THM Anadolu insanının sıla, göç, evlenme, acı, sevinç v.b. konularını hiçbir sanat endişesi taşımadan doğal olarak meydana getirilen saf ürünlerdir……Kadroları 1980 yılında hazırlanmış, Bakanlık tarafından kurulduğu açıklanmış, imtihanları yapılmış koronun üyeleriyiz.

Aradan 4 ay geçmesine rağmen göreve başlayamadık. Maliye’den kadroların geri çevrildiğini öğrendik. Atatürk’ün 100. doğum yıldönümünde kendisini hoş gelişler ola” diye karşılayan, ölümünde “ağlayalım Atatürk’e bütün dünya kan ağladı” diyen bu halkın yarattığı, binlerce yıldan beri yaşayan ve günümüze gelen öz musikisini teşkilatlandırmak, disipline almak için koro elzemdi… Batı musikisinin en az 9 kuruluşuna karşı, bu milletin öz musikisinin bir kuruluşa kavuşma hakkı kendisinden esirgenmemelidir… Milli Güvenlik Konseyi Başkanımızdan ve Sn. üyelerden sorunumuza bir an önce çare bulmalarını ve bizi bu zor durumdan kurtarmalarını bekliyoruz.
Saygılarımızla.
DTHM Korosu 68 Ses ve Saz Sanatçısı ”*******

“Sn Kışlalı; Yankı dergisinin devamlı okuyucusuyuz. Türk basınında gerçekten bir yeri olduğu bilinci içindeyiz….100. doğum yıldönümünü kutladığımız ölümsüz Atatürk’ün bilim ve sanat’a ne kadar önem verdiğini, bir ulusun gelişmişliğindeki ölçünün o ülkenin musikisine bağlı olduğunu belirterek, sanatçılara büyük nem verdiği bilinen bir gerçektir………Türk basını maalesef kendi kültürüne gereken önemi vermemiş, yapılanlara olumlu-olumsuz hiçbir katkıda bulunmamış, ancak elde edilen başarıları büyük başlıklarla vermiştir.,,,,Yankı, diğer basın gibi sadece ülkemizdeki batı müziği çalışmalarına değil, Türk müziği çalışmalarına da yer vermelidir. Son yıllarda bu alanda 3 önemli adım atılmıştır; Türk musikisi devlet konservatuarı, Klasik Türk müziği korosu, Devlet THM korosu. Yankı’dan bu olayları takip ederek, olumlu ve olumsuz yönlerini belirterek, katkıda bulunmasını beklerdik.Ama yinede geç sayılmaz; Örneğin, 1980 mali yılında DTHM Korosu kurulmuş, ilişikte gönderdiğim evraklardan anlaşılacağı üzere kuruluşu tamamlanmış, ancak koro göreve başlayamamıştır. Milli Güvenlik Konseyi’ne başvurulmuş, konunun incelendiğine dair cevap alınmıştır. İzden ricamız Maliye ve Kültür Bakanlıklarında yapacağınız Yankı’ca araştırmalarınızla Koronun faaliyete geçmesine katkıda bulunmanızdır.
Saygılarımızla.
Ses ve Saz Sanatçıları”********

Bir türlü sonuç alınmadı.

Tam 6 yıl sonra Ankara THM Korosu (1986) , Sn. Mehmet Özbek yönetiminde faaliyete geçti. Daha sonra da Sivas (15 Kasım 1990) ve Şanlıurfa (20 Aralık 1990) THM Koroları kuruldu.

İstanbul Devlet Türk Halk Müziği Korosu Müdürlüğü 1993 yılında bir daha kuruldu. Sn. Yavuz Top şefliğe atandı, ama nedense bir türlü kadrolar maliyeden çıkarılamadı.

Koro, uzun bir aradan sonra, Ekim 2008 de 1 şef, 7 saz, 16 ses sanatçısı ile toplam 25 sanatçı ile görevine başlamıştır. Görüldüğü gibi kültür ve sanat merkezi İstanbul uzun yıllar THM’den uzakta kaldı.

Kısaca TSM camiası, bir lobi çalışması ile istediklerini elde ederken, THM camiası; kısır çekişmeleri aşamadı, şeflik tartışmalarında isimler üzerinde anlaşamadı, olumsuz kulisler yapıldı, lobi oluşturamadı, isteklerini/haklılıklarını/gücünü makamlara anlatamadı. Olan yeni yetişen gençlere ve halk kültürüne oldu…

Şu anda Kültür Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak:

THM alanında;
Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu, İstanbul Devlet Türk Halk Müziği Korosu , Sivas Devlet Türk Halk Müziği Korosu, Şanlıurfa Devlet Türk Halk Müziği Korosu

TSM alanında;
İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, İzmir Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Bursa Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Diyarbakır Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Elazığ Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Samsun Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Mersin Devlet klasik Türk Müziği Korosu

Ağırlıklı olarak TSM olmak üzere topluluk olarak;
Devlet Halk Dansları Topluluğu, Ankara Türk Dünyası Müzik Topluluğu, İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu, İstanbul Devlet Modern Folk Müzik Topluluğu, İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu, İstanbul Devlet Türk Müziği Araştırma ve Uygulama Topluluğu, Edirne Devlet Türk Müziği Topluluğu, Konya Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu, İzmir Devlet Türk Dünyası Dans ve Müzik Topluluğu

Yöresel müzik ve oyun toplulukları alanında;
Gençlik Halk Oyunları ve Halk Müziği Toplulukları, Edirne Roman Müzik Topluluğu, Nevşehir Hacıbektaş Semah Topluluğu, Kırşehir Ustalar Müzik ve Oyun Topluluğu, Keskin Ustalar Müzik ve Oyun Topluluğu

çalışmalarına devam etmektedir.

İstanbul’un “halk müziği” açısından ne kadar zayıf ve fakir kaldığı görülmektedir. 2010 yılında İstanbul’da 5 TSM, 1 THM korosu faaliyettedir. Batı müziği kuruluşlarını artık saymıyorum. *********

Kısaca İstanbul THM Korosu’nun kurulmasının tarihi geçmişi hatırladığımız kadar böyledir. Geçmişi bilmek geleceği planlamak için gereklidir.

Görev yapmakta olan değerli arkadaşlarımıza Şef. Sn. Uğur Kaya’nın şahsında gönülden başarılar diliyor, İstanbul’un, bu alanda değişik çalışmalar içinde olacak THM alanında, yeni topluluklara/orkestralara da sahip olması gerektiğini düşünüyoruz…
________________________________

* Bu konularda Sn. Erol Aktı’nın Hürriyet-Gong dergisindeki çabalarını belirtmek gerekir.

** İlk konserimizde hocamız Sn.A.Sağ solist olarak katıldı. Sahneye misafir olarak öğrencimiz sevgili Nuray Hafiftaş’ı çıkarmış ve azeri ezgi okutmuştuk. Büyük beğeni toplamıştı. Konser olağanüstü bir ilgi gördü ve basında yer aldı.(Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü, bugün, saat 15.00 de Göktan AY yönetiminde “Halk Müziği” konseri verecek-Aktüalite,sanat rehberi-Zekai Muratçay)

*** Yönetim kurulu kararı ile konservatuar dersanelerine; H.S. Arel, Tanburi Cemil Bey, M.Sarısözen, Aşık Veysel, Itri, Dede efendi, Abdulkadir Meragi v.b. isimler verilmişti. Ancak, bu isimler Maçka binalarına nedense taşınamadı, eski ve yeni isimlerle 2008 yılında yaptığımız yeni çalışmada sonuçlanamadı.
4* Bizler gerçekten çok şanslıydık. Yukarda yazdığım isimlerle birlikte; E. Berker, İ.Çayırlı, D.Altuğ, C.Açın, C.Çağla, C.Orhon, O.Borar, O.Dağlı, K.Karaca, T. Korman, T. Yakarçelik, M. Torun, E.Deran,N. Varol, Y.Tura, H.Özenen, K.Erdoğru, S.Aksüt, N.-K.Batanay, F.Kutluğ, A.Cennetoğlu, B.S.Sezgin, C.Etili, Y.Paşmakçı, S.Öztürk, M.Ergin, K.Timurtaş, K.Eraslan, A.Kabaklı, E.Merçil, F.Şenocak gibi üstadlarla birlikte o tarihi binayı sanat mekanı haline çevirmiştik. Aramızdan ayrılanlara rahmet, yaşayanlara sağlıklı ömürler diliyorum.

5* 02 Mart 1981, Hayat Mecmuası. Sf. 53

6* Cumhuriyet Gazetesi, 08.02.1981

Hoşgeldiniz