Gültekin Oransay ve Müzikoloji… Vural Yıldırım*


Toplam Okunma: 4510 | En Son Okunma: 19.11.2024 - 12:41
Kategori: Eleştiri/Kritik

Bizde hala müzikolojinin nasıl olması gerektiği konusunda tartışmalardan ziyade, “gerekli mi?” sorusu gündemdedir… Geçtiğimiz ay, 20 Kasım tarihinde İTÜ’de yapılan bir panel bu konuları yeniden düşünmemi sağladı. Panelin konusu, Türk Müzikolojisi için temel taşlardan olan Prof. Dr. Gültekin Oransay (1930-1989) idi. Panelde öğrencileri ve arkadaşları, kendisi hakkında bilgiler verdiler. Bu açıdan bakıldığında oldukça bilgilendirici bir panel oldu…

Müzikoloji dediğimizde aklımıza ne yazık ki sadece müzik tarihi ve notalar geliyor. Müzik bilgisinde bu kadar sığ düşünmemizin nedenlerinin başında kültürel alandaki eksikliğimiz olduğunu maalesef kabul edemiyoruz. Müzik dediğimiz sanat alanının bilim ile ilişkilendirilebileceğini kabul etmenin neden bu kadar zor olduğunu anlamak ise mümkün değil.

Genel olarak sanatın tarih ile bağı onu bilimsel niteliğe ulaştırmış ve sanat tarihi ortaya çıkmıştır. Bilindiği gibi tarih, bilimin dayanak noktalarındandır. Müzik tarihi çalışmaları ve müzikal kültür çalışmaları müziği sanat dalı olmanın yanında aynı zamanda bilimsel niteliğe büründürmüş ve ortaya Müzikoloji disiplini çıkmıştır. Başlangıçta Batı Sanat Müziği çalışmaları olarak görülen bu alan daha sonra genel müzikbilim çalışmaları olarak kabul görmüş ve müziğin kavramsal, kültürel, sosyolojik vd. konularına yönelmiştir. Müzikbilimi müzikal çalışmalarda nereye oturtacağız sorusu artık sorulmaması gereken bir sorudur. Çünkü müzik alanındaki tüm çalışmalar müzikolojiye kaynaklık etmektedir.

Bizde hala müzikolojinin nasıl olması gerektiği konusunda tartışmalardan ziyade, “gerekli mi?” sorusu gündemdedir. Müziğin kültürüne yönelik birikimlerimizin kısıtlı oluşu ve icraya ağırlık verip, okumaya olan mesafemiz, böyle soruları her zaman beraberinde getirecektir.

Geçtiğimiz ay, 20 Kasım tarihinde İTÜ’de yapılan bir panel bu konuları yeniden düşünmemi sağladı. Panelin konusu, Türk Müzikolojisi için temel taşlardan olan Prof. Dr. Gültekin Oransay (1930-1989) idi. Panelde öğrencileri ve arkadaşları, kendisi hakkında bilgiler verdiler. Bu açıdan bakıldığında oldukça bilgilendirici bir panel oldu.

Oransay için, müzikoloji açısından söylenecek en önemli konular:

İlk müzikologlardan olması, ilk bölüm kurucusu olması vb. söylemler. Bence asıl nokta, Oransay örneğinden yola çıkılarak “bir müzikolog nasıl olmalıdır?” Sorusu. Çünkü müzikoloji alanına adım atanlar için yapılması gerekenlerin başında, karşılarında duran devasa literatürün çalışılması, dil sorunu, bilimsel perspektif vd. konular durur.

Sayın oransay her şeyden önce cehaleti sevmeyen, çok çalışkan biri olarak örnek gösterilmesi ve alınması gereken bilimcidir. Bu nedenle, müzikoloji alanında çalışanların, Oransay örneğine gereksinimleri vardır. Kendi çalışmalarının en önemli meyveleri yayınları diye düşünülse de, asıl eserleri, öğrencileridir. Günümüzde Türk Müzikolojisi’nde yapılan çalışmalarda onun öğrencilerinin öne çıktığını görmek mümkün. Bu da Oransay’ın nasıl bir iz bıraktığını göstermektedir.

Türkiye’de müzikolojinin hala emekleme aşamasında olmasının nedenlerinden birisi, Oransay gibi bilimcilerimizin azlığı ve tanınmamasından ileri gelmektedir.
________________________________
* Müzikbilimci - vuralyildirim@yahoo.com




Hoşgeldiniz